Yunus Emre

Yunus Emre Kimdir?

Yunus Emre Türk halk şiiri konusunda bilinen isimlerdendir. Tasavvuf felsefecisi olan, öğütler veren ve güçlü örnekleriyle ön plana çıkan bir şairdir. Küçük yaştan itibaren tasavvufi konular üzerine yoğunlaşarak pek çok ilmi konuyu ele almaktadır. Geniş hafızası ve söylemiş olduğu akıllıca sözler ile kendine hayran bırakan bir yapısı bulunmaktadır. Yunus Emre’nin en ilgi duyulan eserlerinden biri “Risaletü’n Nushiyye” isimli Divanıdır. Bu eseri ile tanınan ve birçok kişi tarafından saygı duyulan şair, daha birçok farklı alanda insanlara yol gösterici olmaktadır. İlim, felsefe ve tasavvuf üzerine kaleme aldığı birçok eser ile dikkat çekerek çeşitli içerikler yansıtmaktadır. Yunus Emre, orta Anadolu bölgesinde 1240 yılında dünyaya gelmiştir. 1321 senesinde ise hayatını kaybetmiştir. Anadolu bölgesinde bozulan iç düzen ve daha sonrasında yaşanan istilalar gibi şairi etkileyen pek çok dış faktör olmuştur. Yunus Emre eserlerinde ahlak ve din sevgisinden bahsetmiştir. Yunus Emre’nin iyi bir eğitim aldığı yani tahsilinin iyi olduğu düşünülmektedir. Yaşadığı devrin ilmi ve felsefi sistemlerine bağlı olarak uygun bir yaşayış biçimi geliştirilmiş ve bu doğrultuda bir hayat sürmüştür. Buna dair birçok işaret vardır. Felsefik bakış açısına sahip olan şair, eserlerinde dini motiflere de yer vermiştir. Taptuk Emre’nin müridi olarak bilinen Yunus Emre, önemli isimlerin yanında belirli bir zaman geçirmiştir. “Divan” ve “Risaletü'n Nushiyye” isimli iki esere sahip olan şair, sehl-i mümteni şiirleri ile bilinmektedir. Aruz ölçüsü ve hece ölçüsü kullanan yazar, nasihatler verdiği divanlara sahiptir. Aruz ile yazılan “Risaletü'n Nushiyye” şairin bilinen divanlarından olmuştur. 80 yıllık yaşamı boyunca yazdıklarıyla tüm dünyada ölümünden sonra bile yankı uyandırmayı başarmıştır. 1991 senesi Yunus Emre Sevgi Yılı olarak bilinmektedir.

Yunus Emre Kitapları Nelerdir?

Yunus Emre divanı Allah’a olan aşkı farklı şekillerde tarif etmektedir. İslam’a dair gerçekler, tasavvuf ilmihalleri ve aşkın ilahi boyutu Divan’a konu olmuştur. Yunus Emre eserleri içerisinde yer alan Divan, kelimeleri semavi bir şekilde aktaran kitaplarındandır. Tasavvufun ilk ilmihali olarak bilinen ve Türkçedeki anlamları açıklayan kitap, tüm dünyada okunmaktadır. Metinlerden elde edilen kelimelerden sözlük oluşturulmuş ve Yunus Emre’yi tanımak, anlamak isteyen tüm okurlar “Divan”ı her yerde okumaya başlamıştır.

Yunus Emre kitapları, geniş içeriği ve yaşamın içinden birçok konuya değinmesi ile tasavvufi olarak ilgi uyandırmaktadır. Pek çok kişinin ilgi alanı içinde olan bu eserler, eski çağlardan bu yana geniş bir çerçevede hayatı ele almayı başarmıştır. Felsefi yönü bulunan bu eserlerde insanları eleştiren ve yol gösteren bir tavır da mevcuttur. Yunus Emre kitapları, genel yapısı ile insanlara öğüt veren bir form sunmakta ve bununla birlikte oldukça can alıcı noktaları ile birçok hayata değinmektedir.

Yunus Emre eserleri, klasik şiirin Anadolu’da ilk örneklerindendir. Halk Edebiyatı şairi olan Yunus Emre, şiirlerinde açık ve sade bir dil kullanmış; şiirlerini aruz ve hece ölçüsüyle yazılmıştır. İnsanlara öğüt verirken; Ahmet Yesevi, Yusuf Has Hacip ve Süleyman Bakırgani gibi isimlerden faydalanmıştır. Şiirlerinde peygamber aşkı ve dostluğunu da dile getirmiştir.  Aynı zamanda gazel tarzındaki, naat türündeki şiirlerin edebiyatta ilk temsilcilerindendir. Bir öğüt kitabı olarak eserlerini kaleme almış, insanı yücelten ve alçaltan durumları konu edinmiştir.  Yunus Emre’ye ait kitaplar aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir: 

• Divan: Eski zamanlardan günümüze kadar birçok farklı yaşayışı sunan bu eser, özel formu ile geniş bir kitleyi hedef almaktadır. Faruk Kadri Timurtaş tarafından hazırlanan eser 370 sayfadan oluşmaktadır. Eserin tanıtımında Yunus Emre, İslam tasavvufunun inceliklerini sadelikle, derinlikle ve hiçbir dar kalıp içerisine düşmeden dile getiren birisi olarak anılmıştır. Yunus Emre'nin büyük bir mutasavvıf halk şairi olduğu söylenmiştir. Yunus Emre'nin dili eşsiz bir kudretle ve hünerle kullandığı vurgulanmış, Türkçenin en güzel şeklini onun eserlerinde aldığı söylemiştir. Devrinde dilimizin millî sesini, millî çehresini ve dehasını en iyi yansıtan isim olan Yunus Emre'nin dilinin en güzel, en halis Türkçe olduğu söylenmiş, dilinin canlılığı ve sıcaklığının altı çizilmiştir. Yunus Emre'nin çeşitli şiirlerinin bir araya toplanmış hali olan Divan'ın tanıtımında aşağıdaki alıntıya yer verilmiştir.

"İşidün iy yârenler ışk bir güneşe benzer

Işkı olmayan gönül misâli taşa benzer

Taş gönülde ne biter dilinde ağu düter

Nice yumşak söylese sözi savaşa benzer"

• Risaletü’n Nushiyye: Bu eser bir nefis terbiyesinin nasıl olması gerektiğini anlatmaktadır. İnsanın kendi nefsiyle nasıl biri mücadele içinde olması gerektiğini ve nefsi durumlarda nasıl davranacağını ortaya koymaktadır. Pek çok kişinin ilgi odağı olan ve dünyanın geçici bir yer olduğuna vurgu yapan eser, kamil bir insan olma yollarını anlatmaktadır. Birçok farklı konuyu barındırarak nasihatler kitabı olarak anılmakta ve aynı zamanda tasavvufi konuların yanında din, siyaset ve ticaret gibi birçok alanı da içine almaktadır. Bireyin maneviyat oluşturma açısından nefis terbiyesi sağlamak adına birçok öğüt ortaya konulmaktadır. Nasihatler kitabı,edebiyatımız için oldukça önemli bir eserdir ve birçok farklı okuyucu kitlesine ulaşmıştır. İlgi duyulan bir eser olarak dikkat çekmektedir.
• Yunus Emre Divanından Seçmeler: İnsanın tasavvufi yönden aşk, ruh ve inceliğini sergileyen bir eser olup birçok kişinin ilgisini çekmeyi başarmış bir kitaptır. İnsan sevgisi ve vicdan özgürlüğü ile sevgiyi farklı bir ifadeyle anlatmıştır. Yunus Emre, insan sevgilisini farklı bir boyuta taşımakta ve bu sevgiyi, hoşgörüyü, inceliği pek çok detay ile gözler önüne sermektedir. Aynı zamanda eserlerine de derin bir duygu katan şair, insanı her çağda değerli bir varlık olarak öne sürmektedir. Tüm bu tasavvufi sevgiyle; hasret, yalnızlık, ölüm ve Allah sevgisi ile insani duyguları ön plana çıkararak eserin konumunu belli etmektedir. Bu konular ile birlikte Anadolu kültüründen izler de taşımaktadır.
• Güldeste: Pek çok farklı şiirin toplandığı bu eser, yoğun duygular ile okuyucularına sunulmaktadır. Birçok farklı duygu içinde sergilenen ve tasavvufi konuları beğenilen bir formda ortaya koyan şiirler, insanları kendine hayran bırakan bir tavır yansıtmaktadır. Pek çok eserin bir kitap içinde toplanması ile birbirinden farklı duygu yoğunluğu yansıtmakta, bununla birlikte öğüt verildiği de görülmektedir. Yunus Emre, içten ve ilmi yönüyle Türk edebiyatının en çok sevilen ve halk arasında en çok bilinen, eserleri en çok ezberlenen şairlerinden olmuştur. Yalnızlık, Allah sevgisi, ölüm korkusu gibi konuların şiirlerin içinde yer alması ile Güllerin destesi olarak sunulan bu eser, geniş bir kitleyi hedef almaktadır.
• İşitin Ey Yarenler: Yunus Emre’nin derleme şiirlerinin toplandığı bu eser, birçok farklı duygu ile ortaya çıkan şiirlerden oluşmaktadır. Geniş bir konu aralığı bulunmakta ve aynı zamanda içeriği ile pek çok hayata değinmektedir. Seslenişleri ve nidaları ile birbirinden farklı sanatlar kullanılarak oluşturulan şiirler, Yunus Emre'nin yoğun duygular yaşarken ortaya çıkardığı eserlerdendir. İnsanı ilmi ve tasavvufi bir bakış açısıyla ele alınmakta olup birçok olayın farklı bakış açılarının ortaya konulması ile dikkat çekmektedir. Eserin içinde birçok teknik bulundurmaktadır. Aynı zamanda dörtlükler halinde hazırlanarak gözler önüne serilen bu eser okuyucuların ilgisini çekmektedir.

Yunus Emre'nin En Sevilen Şiirleri Hangileridir?

Yunus Emre’nin birçok şiiri sevilmekte ve halkın farklı kesimlerinden kişilerce ezbere bilinmektedir. Türk edebiyatının en tanınan şairlerinden olan Yunus Emre birçok farklı yaştaki okurun ilgisini çekmektedir.

Yunus Emre’nin en ünlü 5 şiiri aşağıda verilmiştir.

BANA SENİ GEREK SENİ

Aşkın aldı benden beni, bana seni gerek seni

Ben yanarım dün ü günü, bana seni gerek seni

Ne varlığa sevinirim, ne yokluğa yerinirim

Aşkın ile avunurum, bana seni gerek seni

Aşkın aşıkları öldürür, aşk denizine daldırır

Tecelli ile doldurur, bana seni gerek seni

Aşkın şarabından içem, Mecnun olup dağa düşem

Sensin dün ü gün endişem, bana seni gerek seni

Sofilere sohbet gerek, Ahilere Ahret gerek

Mecnunlara Leyli gerek, bana seni gerek seni

Eğer beni öldüreler, külüm göke savuralar

Toprağım anda çağıra, bana seni gerek seni

Cennet Cennet dedikleri birkaç köşkle birkaç huri

İsteyene ver sen anı, bana seni gerek seni

Yunus'dürür benim adım, gün geçtikçe artar odum

İki cihanda maksudum, bana seni gerek seni

ÇAĞIRAYIM MEVLAM SENİ

Dağlar ile taşlar ile

Çağırayım Mevlâm seni

Seherlerde kuşlar ile

Çağırayım Mevlâm seni

Sular dibinde mâhiyle

Sahralarda âhû ile

Abdal olup yâhû ile

Çağırayım Mevlâm seni

...

Yûnus okur diller ile

Ol kumru bülbüller ile

Hakkı seven kullar ile

Çağırayım Mevlâm seni

AŞKIN ALDI BENDEN BENİ

Aşkın aldı benden beni

Bana seni gerek seni

Ben yanarım dün ü günü

Bana seni gerek seni

Ne varlığa sevinirim

Ne yokluğa yerinirim

Aşkın ile avunurum

Bana seni gerek seni

...

Yunus'dürür benim adım

Gün geçtikçe artar odum

İki cihanda maksudum

Bana seni gerek seni

BİR KEZ GÖNÜL YIKTIN İSE

Bir kez gönül yıktın ise

Bu kıldığın namaz değil

Yetmiş iki millet dahi

Elin yüzün yumaz değil

Bir gönülü yaptın ise

Er eteğin tuttun ise

Bir kez hayır ettin ise

Binde bir ise az değil

Yol odur ki doğru vara

Göz odur ki Hakk'ı göre

Er odur alçakta dura

Yüceden bakan göz değil

Erden sana nazar ola

İçin dışın pür nur ola

Beli kurtulmuştan ola

Şol kişi kim gammaz değil

Yunus bu sözleri çatar

Sanki balı yağa katar

Halka matahların satar

Yükü gevherdir tuz değil

İLİM İLİM BİLMEKTİR

İlim ilim bilmektir

İlim kendin bilmektir

Sen kendin bilmezsin

Ya nice okumaktır

Okumaktan murat ne

Kişi Hak'kı bilmektir

Çün okudun bilmezsin

Ha bir kuru ekmektir

Okudum bildim deme

Çok taat kıldım deme

Eğer Hak bilmez isen

Abes yere gelmektir

Dört kitabın mânâsı

Bellidir bir elifte

Sen elifi bilmezsin

Bu nice okumaktır

Yiğirmi dokuz hece

Okursun uçtan uca

Sen elif dersin hoca

Mânâsı ne demektir

Yunus Emre der hoca

Gerekse bin var hacca

Hepisinden iyice

Bir gönüle girmektir 

Yunus Emre Kitap Tavsiyeleri Nelerdir?

Yunus Emre’nin eserleri yabancı dillere de çevrilmiş ve tüm dünyada okunan ve beğenilen eserler arasına girmiştir. Yunus Emre, halk diliyle kaleme aldığı eserleriyle beğeni kazanmıştır. Yunus Emre Türk halk şairi olarak birbirinden farklı eserleri ile halka hep ince detay içeren şiirler sunmuştur. Birçok kişinin ilgi odağı olmayı başarmakta ve bu sayede pek çok eseri ile tavsiye edilen şairlerden olmaktadır. İnsanların duygu durumları ve yaşayışları üzerine sunulan ve tasavvuf üzerine birçok hayata değinen Yunus Emre, felsefi yönüyle de yaşamın boyutlarını incelemektedir. Aynı zamanda yaşamı hem aşk hem sorgu hem de geçici bir yer olarak görmekle ve birlikte yaşamanın gayesini hatırlatmayı ön planda tutulmaktadır. Yunus Emre kitapları, genel olarak bir bütün halinde tavsiye niteliği taşımaktadır. Ancak bunlar arasında “Risaletü'n Nushiyye” adlı nasihatler kitabı, şairi de tanıttığı gibi yaşamın temelini oluşturan bilgiler barındırmaktadır. Pek çok kişinin içinde aradığını bulabildiği bu eser, gerçekten bir tavsiye niteliği taşımaktadır. Diğer eserleri de aynı doğrultuda görülen ve öğütler veren örnekleriyle pek çok ilmi konuyu ele almaktadır. Divanıyla bilinen Yunus Emre, birçok kişi tarafından oldukça ilgi duyulmakta olan biridir. Özel ve geniş içerikleri birçok farklı alanda insanlara yol gösterici olurken tasavvuf üzerine kaleme aldığı farklı eserleri ile dikkat çekmektedir. Yunus Emre, tasavvuf, ahlak ve din sevgisini ele alarak insanları kendine bağlamayı başarmıştır. Felsefi bir bakış açısına sahip olan Yunus Emre,  şiirlerinde birçok ölçü kalıbını kullanmıştır. Allah aşkı, farklı şekillerde İslam’a dair gerçekler, tasavvuf, ilahi boyut gibi birçok farklı konuyu bir kalemde ele alarak Türkçedeki anlamlarıyla yansıtmaktadır. İnsanların anlayabileceği bir yapıda hazırlanan eserler, açıklayıcı tavrı ile tüm dünyada okunmakta ve bununla birlikte geniş içeriği ve yaşamın içinden izler taşımasıyla insanlara yol gösteren bir tavır sergilemektedir. Halk Edebiyatı şairi olan Yunus Emre, şiirlerinde insanlara anlaşılır ifadeler ile öğüt verirken Allah, peygamber aşkı gibi konuları da sık sık ele almaktadır. Aynı zamanda insanı yücelten ve ve Anadolu’da insanın konumunu yansıtan pek çok olaya eserlerinde yer vermektedir. Yunus Emre’nin kitapları arasından “Divan”ı sık sık tavsiye edilmektedir.