17 Ağustos 1864’de İstanbul’da doğdu. Hüseyin Rahmi Gürpınar üç yaşında annesini kaybederek hünkar yaveri olan babası Mehmet Sait Paşa’nın yanına Girit’e gönderildi. İlkokula başladığı dönemde babasının tekrar evlenmesinden dolayı 6 yaşında İstanbul’a anneannesinin yanına gönderilerek eğitimine orada devam etti.
Hüseyin Rahmi Gürpınar Mahmudiye Rüşdiyesi, Yakubağa Mektebi ve idadide okurken tarihçi Abdurrahman Şeref Bey’in himayesi ile 1878’de Mekteb-i Mülkiye’ye girdi. 1880 yılında ikinci sınıfta iken ciddi bir hastalık geçirerek öğrenimini yarıda bıraktı.
Hayatını kalemi ile kazanmaya başlamadan önce Ticaret Mahkemesi’nde Aza Mülazımı ve Adliye Nezareti Ceza Kalemi’nde memur olarak çalıştı. Hüseyin Rahmi 1887’de Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yazmaya başladı ve bunun ardından Sabah ve İkdam gazetelerinde muharrir ve mütercim olarak çalışmıştır.
Boşboğaz ve Güllabi adlı gazetelerini İkinci Meşrutiyet döneminde çıkarttı. Milliyet gazetesini İbrahim Hilmi Bey ile çıkarttı fakat uzun ömürlü olmadı. Daha sonra çalışmalarına Vakit, Söz, İkdam, Zaman, Cumhuriyet, Milliyet ve Son Posta gazetelerinde devam etti.
Türk edebiyatındaki Natüralizm akımının başarılı temsilcilerindendir. Realizmin etkileri eserlerinde de görülmektedir. Sokağı edebiyata taşıyan yazar olarak bilinir. Teknik bakımdan başarılı olmayan romanları toplum için sanat anlayışı ile kaleme alınmıştır.
Romanlarında gözlemlere, çevre betimlemelerine yer veren Hüseyin Rahmi İstanbul’u bütün canlılığı ile anlatmış mekan ve dil yönünden canlılığı başarılı bir biçimde yansıtmıştır. Aile geçimsizlikleri, yanlış batılaşma, eski-yeni çatışması gibi konuları da ele almıştır.
