Türkiye’de en çok bilinen psikologlardan biri olan Doğan Cüceloğlu, 1938 yılında Mersin’in Silifke ilçesinde dünyaya gelmiştir. 11 çocuklu bir ailenin son çocuğudur. İlkokul ve ortaokul eğitim hayatına Mersin’de başlamış ve tamamlamıştır. Lise eğitimi için öncelikle Ankara’ya gitmiştir. Bir süre burada eğitim gördükten sonra Kırklareli’ye gitmiş ve lise eğitimini burada tamamlamıştır. Kırklareli Lisesi’nden mezun olmuştur. Psikoloji bölümünde eğitim görme isteği onun için Ankara’da lise eğitimi gördüğü süreçte başlamıştır. Lise mezuniyeti sonrası İstanbul Üniversitesi’nde psikoloji dalında eğitimine başlamıştır. Üniversite yaşamı sona erdikten sonra doktorasını Amerika’da Illionis Üniversitesi’nde yapmıştır. Doktorasından sonra da California Üniversitesi’nde eğitim görevlisi olarak görev yapmıştır. Bu süreçte evlenmiş ve üç çocuk babası olmuştur. Ülkeye döndüğünde Hacettepe Üniversitesi gibi kurumlarda görev yapan Cüceloğlu, bu süreç sırasında ilk kitabı olan İnsan İnsana’yı kaleme almıştır. Bu kitabı kendi gelişme sürecinin bir ürünü olarak görmektedir. Ülkeye döndüğü andan sonra televizyon programları yapmış, kitapları da kaleme almaya devam etmiştir. Uzmanlık alanı iletişim psikolojisidir. Bu alanda kendini geliştirmiş olan Cüceloğlu, Türkiye’de çeşitli konferanslar vererek bilgilerini bu şekilde de insanlara aktarmıştır. Aynı zamanda toplumsal olarak Türk insanının psikolojik yapısı üzerine araştırmalar yapmıştır. Bu araştırmaları ile kendinden söz ettiren bir yazardır. Birçok makalesi hem Türkçe hem de İngilizce olarak yayınlanmıştır. Doğan Cüceloğlu çocuk gelişimi kitapları alanında da birçok eser vermiştir. Bu alanda konferanslar düzenlemiş ve ebeveynleri bilinçlendirmeyi hedeflemiştir. Doğan Cüceloğlu birçok eseri psikoloji kitaplığına katmış ve ülkenin en bilinen psikologlarından biri olmuştur. Cüceloğlu, 2021 yılının Şubat ayında hayatını kaybetmiştir.
Psikoloji, insanın temelidir. İnsanın düşünce ve davranış yapılarını tanıması, karşısındaki insanları analiz edebilmesi veya kendisini tanıyabilmesi oldukça önemlidir. İnsan yaşamındaki çoğu davranışı şekillendiren insan psikolojisidir. Bu davranışın başında özellikle iletişim gelmektedir. İletişim, yaşamın temel ögelerinden biridir. Türkiye’de insan psikolojisi üzerine araştırmalar yapan ve iletişim psikolojisini temel alan yazarlardan biri olan Doğan Cüceloğlu, bu alanda en çok tanınan isimlerdendir. Doğan Cüceloğlu kitapları, psikolojiye ve kişisel gelişime meraklı okurlar tarafından oldukça ilgi görmektedir. İletişimde izlenmek istenen yol veya insan psikolojisini anlama merakı okurları araştırmaya ve okumaya itmektedir. Bu noktada Doğan Cüceloğlu’nun kaleme aldığı kitaplar ile faydalı birer rehber olabilmektedir. Tecrübeli psikoloğun rehber niteliği taşıyan birçok eseri bulunmaktadır.
Doğan Cüceloğlu en çok satan kitapları yanı sıra ebeveynler kişi çeşitli gruplara hitap eden eserlerinden de bahsedilebilmektedir. Cüceloğlu’nun ilk eseri gibi örnekler bu kategoride verilebilmektedir. Her kitabı ile okurlara yeni şeyler öğreten yazar, kendi hayatından, deneyimlerinden ve akademik izlenimlerinden yola çıkarak eserlerini kaleme almıştır. Okurlar da yazarın tecrübelerinden yola çıkarak kendi hayatını şekillendirebilmekte ve kişisel gelişim, psikoloji alanında yenilikler kazanabilmektedir. Doğan Cüceloğlu’nun iletişim üzerine yazdığı eser ve özellikleri aşağıda belirtilmiştir:
İnsan İnsana : Doğan Cüceloğlu, şahsen anlattığı hayat hikayesinde yurtdışındaki yaşantısından bahsetmekted,r. Amerika’da yaşadığı dönemde eğitim hayatını bir yandan yürüten Cüceloğlu, 11 yıl süren evlilikte üç çocuk sahibi oldukları Emily ile tanışmıştır. Emily ile evliliklerinde yapamadığı şeylerin pişmanlıklarından bahseden Cüceloğlu, İnsan İnsana kitabında bu yaşadıklarını temel aldığını belirtmiştir. Uzmanlık alanı iletişim psikolojisi olan Cüceloğlu, bu kitabında da iletişimi temel almaktadır. Oldukça sade anlatımı ile birlikte okurların kendinden bir şeyler bulabileceğiniz bu kitap, nsanlar arasındaki ana elementlerden biri olan iletişimin önemini anlatmaktadır.
İletişim, insanlar arasında birçok yolla gerçekleşebilmektedir. İletişimin doğru şekilde gerçekleşebilmesi için de birçok noktaya dikkat edilmesi gerekmektedir. İletişim eksikliği denen durum, bu noktalara dikkat edilmediğinde ortaya çıkmaktadır. İletişim eksikliği, günlük yaşantıyı oldukça olumsuz şekilde etkileyebilmektedir. İletişim eksikliği, bireylerin birbirleri arasındaki sözlü ilişkiyi farklı yönlere saptırabilmekte ve sonucunda da olumsuz sonuçlar doğabilmektedir. Bu olumsuz sonuçlar kişilerin birbirini yanlış anlaması, bu yanlış anlaşılmalar sonucu yanlış eylemler olarak bir zincirleme reaksiyon oluşturmaktadır. Bunların önüne geçebilmek içinse iletişimi doğru kurma yönünde insanın kendini geliştirmesi gerekmektedir. Bu şekilde ortaya çıkabilecek olumsuz sorunlardan kaçınılabilmektedir. Özellikle aile yaşantısı ve çocuklarla ilişkiler baz alınarak bu kitabı ortaya çıkaran Cüceloğlu, aile ilişkilerinde iletişimin de önemine vurgu yapmaktadır. Kitabında birçok olay üstüne örnek vermiştir. Terapiye gelen hastaları veya günlük yaşamda karşılaştığı, tanımadığı bir insandan gördüğü örnekleri kitabında inceleyerek aktarmıştır. Bu şekilde kitapta gerçekçilik sağlanmıştır. Kurgudan ziyade yaşanmış olayları okuyucuya aktarması ve bunu psikolojik, sosyolojik bir bakış açısıyla inceliyor olması, Cüceloğlu’nun bu eserini rehber niteliğine getirmiştir. Doğan Cüceloğlu kişisel gelişim kitapları arasında yer alan bu eser, günlük yaşamdaki örneklerden faydalanarak yaşam içerisindeki iletişimin daha rahat bir şekilde yorumlanmasını sağlamaktadır.
Doğan Cüceloğlu, sosyolojik açıdan da toplumu incelemiştir. Bireylerin birbirleri arasındaki ilişkiler sonrası, toplumun temel iletişiminin nasıl etkilendiğini anlatmıştır. Toplumun temeli olan insanın birbirleri arasındaki ufak iletişim sorunlarının topluma nasıl etki edeceğine değinmiştir. Bu zincirleme şekilde olumsuzluğa yol açan iletişim sorunların nasıl aşılması gerektiği, sorunlar karşısında izlenecek yol yazarın kitabında okurlara aktarılmıştır.
Kişisel gelişim ve psikoloji kitapları sadece araştırma tadında geçen kitaplar değildir. Bu kitaplar vermek istediği mesajı birçok farklı yolla verebilmektedir. Gerek araştırma yazısı halinde, gerekse de sohbet tadında anılarla dolu bir kitap halinde olabilmektedir. Genelde gerçeklerden beslenen ve bu şekilde okurlara kişisel gelişim mesajı vermek isteyen kitapların yanında, içerisinde kurgu karakter barındıran eserler de bulunmaktadır. Doğan Cüceloğlu da bu tekniklerle kitaplar yazmıştır. Sohbet tadında geçen bu kitaplardaki karakterler, okurların kendilerini o karakterde bulmalarını sağlamaktadır. Bu şekilde verilmek istenen mesaj çok daha rahat bir şekilde kavranabilmektedir. Kişisel gelişim kitaplarının hitap şeklinden hoşlanmayanlar için de bu kitaplar ideal olabilmektedir. Aşağıda bu kitapların bir listesi verilmiştir:
Savaşçı: Arif Bey, Doğan Cüceloğlu’nun kurguladığı bir karakterdir. Yazar aslında gerçek yaşamdan deneyimlemiş olduğu bir hikayeyle eserini kurgulamıştır. Bu karakter mesleğinden artık eskisi gibi keyif almayan bir ilkokul öğretmenidir. Kitapta Doğan Cüceloğlu verdiği bir konferans sonrası onunla iletişime geçen Arif Bey ile sohbetlerini yazmış olduğundan bahsetmektedir. Arif bey, konferansa kadar hayatının herhangi bir anlamı olmadığından bahsetmektedir. Yaptığı meslekten artık keyif almadığı için Cüceloğlu’ndan yardım istemektedir. Doğan Cüceloğlu ise her hafta yaptıkları buluşmalar ile Arif Bey’i hayatının anlamını bulacak konuma getirmeyi amaçlamaktadır. Kitabın başlığında da belirtildiği gibi, bu kitap bir “Savaşçı” olmanın yollarını anlatmaktadır. Hayatın anlamını Arif Bey ile Doğan Cüceloğlu’nun diyaloglarında keşfetme fırsatı okurlara sunulmaktadır. Savaşçı olabilmek için yapılması gerekenler, sahip olunması gereken nitelikler belirtilmektedir. En önemlisi de, bencillik kavramını ortadan kaldırma hakkında verilen öğütlerdir. Sorunların sürekli çevrede değil, insanların kendinde aramasının da sonuçlara ulaşmada en önemli adımlardan olduğu belirtilmektedir. Bu sayede bir Savaşçı olma yolculuğundaki ilk adımın atılabileceği anlatılmaktadır. Herkesin içerisindeki savaşçıyı bir şekilde uyandırabileceğinden bahsedilmektedir. Tüm bunlar bir sohbet tadında kaleme alınmıştır. Bu yüzden normal bir kişisel gelişim kitabından farklı olarak okurlar dialoglardan ders çıkarabilmektedir. Hayatın anlamını aramak konusunda sıkıntılar yaşayanlar veya artık yaptığınız şeylerden keyif alamayanlar için bu kitap bir rehber görevi görmektedir. Bu kitabı okuduktan sonra kitapta bahsedilen adımlar hayata geçirilebilmekte ve olumlu sonuçlar alınabilmektedir. Doğan Cüceloğlu kitapları isimleri arasından en çok bilinenlerden olan Savaşçı, keyifli bir serüveni sürükleyici şekilde okurlarına aktarmaktadır.
Kitap listelerinde çıktığı andan itibaren ses getiren daha çok kitapların sürükleyici ve öğretici eserlerdir. Doğan Cüceloğlu, her kitabı ile birlikte çok satanlar listesine girmiş olan ve oldukça büyük bir okuyucu kitlesine sahip olan bir yazardır. Doğan Cüceloğlu tüm kitapları arasından en çok satılanları aşağıda listelenmiştir:
Doğan Cüceloğlu, kişisel gelişimde ebeveynlerin kendilerinin farkına varmaları ve geliştirmeleri için de eserler kaleme almıştır. Bu kitaplar aile içi iletişime önem verenler ve bu doğrultuda çocuklarını yetiştirmek isteyenler için birebirdir. Aşağıda bu kitapların bir listesi verilmiştir:
Doğan Cüceloğlu, neredeyse tüm kitaplarında eğitimin öneminden ve nasıl gerçekleştirilmesi gerektiğinden bahsetmetedir. Öğretmenlerin okuması için yazılmış olan kitaplarında da bu konuları detaylı şekilde değerlendirmiştir. “Öğretmenim Bir Bakar Mısın?”, “Öğretmen Olmak” gibi kitapları bu yolda öğretmenlere rehber niteliğinde oluşturulmuştur. Aile içinde konularda da eğitim niteliğinde eserler yazan Cüceloğlu, somutlaştırılmış örnekler ile birlikte iletişimin ne denli önemli olduğu ve günlük yaşamdaki yerini anlatmaktadır. Kişisel gelişime ve insan psikolojisine meraklı okurlar daha sağlıklı iletişim kurabilmek adına bu kitaplardan faydalanabilmektedir. Doğan Cüceloğlu tüm kitapları set halinde alınarak da bir solukta okunabilmektedir. Bu sayede eğitim yaşamındaki metodlar kolaylıkla değiştirebilmekte ve aile içerisindeki iletişimi güçlendirilebilmektedir. Doğan Cüceloğlu kitapları sırasıyla okunması şart değildir. Her eser aynı tema üzerinde farklı konuları anlatmaktadır. Ancak tüm eser eğitim ve iletişim üzerine yazıldığı için okurlara birçok niteliği bir arada kazandırmaktadır. İletişimin evreleri, aile içi iletişim, eşle iletişim bu konuların temelidir. Aynı zamanda yazar tarafından öğretmen davranışları da detaylı şekilde işlenmiştir. Öğretmenin yanlış davranmasının çocukların eğitim hayatını sekteye uğrattığına vurgu yapılmıştır. Toplumun gelişmesi için yazar özellikle toplumu geliştiren aileyi ve eğitimcileri konu almıştır. Aile üyelerine ve topluma örneklerle önerilerde bulunmuştur.