Varna Savaşı

Haçlı Seferleri, Kudüs’ün 1099’da ele geçirilmesiyle sonuçlanan Birinci Haçlı Seferi ile tarih sahnesine girdi ve 13. yüzyıl sonlarına kadar Kutsal Toprakları ele geçirme amacıyla yedi sefer daha düzenlendi. 14. ve 15. yüzyıllardaki Haçlı Seferleri ise, Osmanlıların Avrupa’daki ilerleyişini durdurma amacını güdüyordu: 1396’da Yıldırım Bayezid’e karşı Niğbolu Haçlı Seferi ve 1444’te 2. Murad’a karşı Varna Haçlı Seferi. Ama bu sonuncu sefer sadece Müslümanlarla Hıristiyanları karşı karşıya getiren bir sefer değildi: Karaman Beyi İbrahim, Bizans ile Macaristan’ın Osmanlı karşıtlığını paylaşmış, Müslüman olmasına rağmen Haçlılarla ittifak kurmuştu. Hıristiyan Cenevizliler ise Osmanlılarla müttefik idiler. Öte yandan Atina Dük’ü, Hıristiyan olmasına rağmen Mezistre Despotu Konstantinos Dragazes’e karşı Osmanlıların himayesini istemişti. Papa’nın müdahil olmasıyla, savaş dünyevi bir çatışmadan Haçlı Seferine dönüştü.

Bu kitapta, Osmanlı tarihçisi Colin Imber, 2. Murad’ın zaferiyle sonuçlanan Varna Savaşını Osmanlı vakayinameleri ve Avrupa kronikleri üzerinden bizlere sunuyor; dönemin görgü tanıkları tarafında yazılmış üç önemli metin öne çıkıyor. Bunlardan ilki Halil İnalcık ile Mevlûd Oğuz tarafından yayınlanmış olan Gazavât-ı Sultan Murâd b. Mehemmed Hân. Bu yazma, İzladi Derbenti ile Varna Savaşı’nın bir Osmanlı görgü tanığı tarafından anlatısı. Imber’in kitabına aldığı ikinci önemli metin, N. Jorga tarafından yayınlanan Jehan de Wavrin’in (ö. yak.1474) metni. Bu metin Boğaziçi, Karadeniz ve Tuna’daki Burgonya gemilerinin başında bulunan, yazarın yeğeni Waleran’ın anılarına dayanıyor.

Üçüncüsü ise, Alman soylularının saraylarında hizmet etmiş bir ozan olan Michel Beheim’ın 1443 ve 1444 Haçlı Seferlerini anlattığı Türkenschlacht bei Warna [Varna’da Türklerle Meydan Savaşı] adlı bir balad. Michel Beheim, baladının 1444 seferiyle ilgili olan kısmını, Türklerin tutsak ettiği Hans Maugest’in anılarına dayandırmış. Imber, çalışmasına kısa başka metinler de eklemiş. Bu kitapta özgün Osmanlı vakayinameleri kullanıldı ve sadece Batı dillerinde yazılmış olanlarla Arapça kaynaklar Türkçeye çevrildi.