Uluslararası Üslup

Henry-Russell Hitchcock ve Philip Johnson’ın 1932 yılında yayımladıkları, modernizmin paradigma kurucu yapıtı Uluslararası Üslup, Arketon Yayınları’nın son kitabı olarak raflardaki yerini aldı. Modern mimarlık yazınının önde gelen klasiklerinden biri olan Uluslararası Üslup, ikonik bir kitap olarak da özel bir değere sahip. Aykut Köksal’ın yayın yönetmenliğinde hazırlanan kitabın çevirisini Murat Çınar Büyükakça, metin editörlüğünü Melek Kılınç gerçekleştirdi.

Alfred H. Barr, kitaba yazdığı sunuş yazısında şöyle diyor: “Hitchcock ve Johnson, antik ve ortaçağ dönemlerine gösterilen tu¨rden bir bilimsel özen ve eleştirel kesinlikle çağdaş mimarlık u¨zerine çalıştılar. Kanımca bu kitap, onların sıradışı ve belki de çığır açıcı önemdeki çıkarımlarını sunuyor. Hatta gu¨nu¨mu¨zde modern u¨slubun, geçmişteki herhangi bir u¨slup kadar özgu¨n, tutarlı, mantıklı ve yaygın bir biçimde var olduğunu hiçbir şu¨pheye yer bırakmayacak du¨zeyde kanıtladılar ve buna Uluslararası Üslup adını verdiler.

Yazarlar, Uluslararası Üslup’un u¨ç ayırt edici estetik ilkesi olduğunu belirtir: ku¨tle ve sağlamlık izlenimi yerine ince du¨zlem ya da yu¨zeylerle çevrelenmiş hacim-mekân vurgusu, simetri ya da diğer açık denge tu¨rlerinin aksine du¨zenlilik ve son olarak eklenmiş su¨slemenin aksine malzemelerin içkin zerafeti, teknik mu¨kemmeliyet ve hassas oranlara bağlılık. Kitabın, işlevselcilik u¨zerine olan bölu¨mu¨nu¨n özellikle Amerikalı mimar ve eleştirmenleri ilgilendireceği kanısındayım. Baskın

bir ilke olarak işlevselcilik, bundan birkaç yıl önce, önemli modern Avrupalı mimarlar arasında doruk noktasına ulaştı.

Bir giriş yazısı kuşkusuz okurun dikkatini metne yönlendirmeli. Bu kitaptaki metin, seçilen görseller için bir sunuş olarak yazıldı. Bu nedenle haklarında uzun uzadıya söz söylemeye pek gerek yok. Yazarlar görsellerin seçildiği fotoğraf ve yazılı belgeleri bir araya getirmek için neredeyse iki yıl harcadılar. Böylece Almanya, Hollanda ve Fransa’da gelişip Finlandiya’dan İtalya’ya, İngiltere’den Rusya’ya ve daha ötede Japonya ve Birleşik Devletler’e uzanarak tu¨m du¨nyaya yayılan Üslup’un özenle derlenmiş bir seçkisini oluşturdular.”