Türk Eğitim Tarihi

Eğitim, önemli bir toplumsal kurum olarak geçmişten günümüze insanoğlunun gelişim sürecini etkilemiş ve şekillendirmiştir. Tarihsel süreç içerisinde dönemlerin koşullarına göre eğitim; üretim,  toplumsal düzen ve ilişkilerinin şekillenmesinde önemli bir belirleyici olmuştur. Özellikle de 19. Yüzyıldan itibaren devletler toplumsal nizam ve gelişimleri için eğitime önemli misyonlar yüklemişlerdir. Sanayi devrimi ve devamında ortaya çıkan ulus devletlerinin inşasında eğitim başat rol almıştır. Bu süreçten sonra genel anlamda eğitim, kurumları, müfredatları, programları ve politikaları belirgin tartışma alanları haline gelmiş ve bu alanlara atfedilen değer artmıştır. Bu kapsamda Türk Eğitim Tarihi dersi de bu temaları kapsamış ve Eğitim Fakültelerinin müfredatlarında yer almıştır. Eğitim Fakültelerinin mevcut programlarına göre bu ders zorunlu olarak her öğretmenlik programında okutulmaktadır. Eğitim öğretimin temel paydaşlarından olan öğrenci ve öğretim elemanlarının; tarihsel süreç içerisinde toplumsal değişim dönüşümü görebilme ve eğitim ile diğer kurumlar arasındaki etkileşimi izleyebilme ve anlamlandırabilmesi için Türk eğitiminin tarihi hakkında bilgi sahibi olmaları elzemdir. Mevcut hiçbir durum dünden bağımsız var olabilme gerekçelerini oluşturamaz. Bu yönüyle düşünüldüğünde, farkındalık kaygısı taşıyan Türk toplumunun her bireyi için Türk eğitim sisteminin tarihsel değişim ve dönüşümü hakkında fikir sahibi olmak kıymetlidir. Osmanlı İmparatorluğu’nun son yüzyıllarında başlayan batılılaşma süreciyle birlikte eğitimde kayda değer adımlar atılmış ve bugünkü farklı eğitim kademeleri ve onlara ilişkin kurumları oluşturulmuş ancak bir türlü eğitim çok başlı ve eğilimli olma çelişkisinden kurtulamamıştır. Cumhuriyetle eğitim nosyonu; bir bağımsızlık, kalkınma, aydınlanma aracı olarak görülmüş ve bu ruhla köklü değişiklikler ve çalışmalar yapılmıştır. Bugünün öğrencileri ancak yarının öğretmen adayları veya öğretmenleri, ülkelerinin eğitimine ilişkin gelişim süreçlerinden haberdar olmadan mevcut eğitim sistemi veya yapısını anlayamazlar. Bu yönüyle Türk Eğitim Tarihi kitabı eğitime ve onun gelişim süreçlerine ilgi duyan herkes için önemli bir kaynaktır.

Doç. Dr. Mehmet SAĞLAM