Tefsir Geleneğinde el-Keşşaf

Edebî ve belagî ilimlerin merkeze alındığı Kur’an tefsirleri içinde, Zemahşerî’nin el-Keşşâf adlı tefsiri, kelimenin tam anlamıyla vazgeçilmez bir yere sahiptir. Çünkü Zemahşerî, Ferrâ, Ebû Ubeyde, Zeccâc, Rummânî ve Abdülkâhir el-Cürcânî gibi Kur’an’ı filolojik yönden tefsir eden alimlerin attığı temeller üzerine tefsir ilminin benzersiz eserlerinden birini bina etmiştir. Genellikle dile getirildiği gibi, ondan sonraki tefsirler az ya da çok onun etkisini taşıya gelmiştir.

Keşşâf’ın tefsir tarihine etkisi sadece ondan sonra yazılan tefsirlerde kendini göstermemiştir. Özellikle kurucu/temel metinler üzerine yazılan şerh ve hâşiye yönteminin gelişimiyle ortaya çıkan İslamî literatür içinde, Keşşâf üzerinden eser vermek güçlü bir geleneğe dönüşmüştür. İslamî ilimlerin hemen her dalında eserler telif etmiş gözde âlimler, kendi meşguliyet alanlarına göre bu tefsire ilgi göstermiş, üzerine çalışma yapmışlardır. Dolayısıyla tefsir tarihi içinde *Keşşâf Tarihi* olarak nitelendirebileceğimiz ve kimlerin ne tür eserler verdiklerini, bu eserler üzerinden Keşşâf’ın tefsir geleneğindeki etkilerini tespit etmek bir araştırma alanı olarak ortaya çıkmıştır. Elinizdeki çalışma bu alana mütevazi bir katkı sağlama amacındadır.