Sosyal Haklar

Geçmişte birer insan hakkı olup olmadığı tartışmalı olan sosyal haklar, birçok anayasada du¨zenlenen, Tu¨rkiye’nin taraf olduğu
Ekonomik, Sosyal ve Ku¨ltu¨rel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme ile koruma altına alınan insan hakları kataloğunu yansıtıyor.
Bugu¨n u¨lkemiz de dahil pek çok u¨lkede sosyal hakların dava edilebilir haklardan olup olmadıkları tartışmalı. Bu hakları, kişilere talep olanağı sunan gu¨venceler değil, devletlerin bu konularda du¨zenleme yaparken dikkat etmesi gerekenleri gösteren bir program hu¨ku¨m olarak değerlendiren bir yaklaşım söz konusu. Ondandır ki sosyal haklar, gu¨ncel durum itibarıyla Tu¨rkiye’de bireysel başvuru (anayasa şikâyeti) mekanizmasına konu edilemiyor. Elinizdeki çalışmadaki karar çevirileri, bu yaklaşımın bir bakıma antitezidir. Çevirilere konu olan kararlar, (Tu¨rkiye’nin taraf olmadığı) Ekonomik, Sosyal ve Ku¨ltu¨rel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin Seçmeli Protokolu¨ çerçevesinde Ekonomik Ku¨ltu¨rel ve Sosyal Haklar Komitesinin “bireysel başvuru” mekanizması ile önu¨ne gelen şikâyetler u¨zerine verilmiştir. Yani her bir karar, sosyoekonomik hakların dava edilebilirliğini kanıtlamıştır.

Kararların konusu, sosyal haklar kataloğunda yer alan sağlık, sosyal gu¨venlik ve uygun konut haklarıdır. Bugu¨n Ekonomik, Sosyal
ve Ku¨ltu¨rel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme ile ilgili yu¨ku¨mlu¨lu¨klerin gereği gibi yerine getirilmediği Tu¨rkiye’de bu hakların
bilinmesi bizce bu¨yu¨k önem taşıyor. Komitenin değerlendirmelerinin, bu hakların dava edilebilir haklar olduğuna ilişkin yaklaşımın gu¨çlenmesine ve bireysel başvuruya ilişkin seçmeli protokole u¨lkemizin de taraf olmasına ilişkin farkındalığın artmasına katkı sağlayacağını umarak iyi okumalar diliyoruz.