Rur Rossum’un Üniversal Robotları

Modern Çek edebiyatının kurucularından Karel Capek, R.U.R. isimli bilimkurgu tiyatro oyununu 1920’de yazdı. 25 Ocak 1921’deki ilk sahnelenişinden itibaren kitleleri hem dehşete düşürdü hem de büyüledi. Öyle ki, 1923’e gelindiğinde oyun 30 dile çevrilmişti. I. Dünya Savaşı’nın dehşetinin dönüştürdüğü bir dünyada gelmekte olana dair bir kehanetti: Atların yerini mekanize araçların, tüfeğin yerini otomatik silahların aldığı bir savaşın ardından ilerlemenin durdurak bilmeyen hareketini mantıki sonucuna götürüyor Rossum’un Üniversal Robotları.

Dünyaya *Robot* kelimesini hediye eden Capek’in bu eseri insanlığın kendi elleriyle yarattığı makinelerin elinde son bulduğu bir yokoluş tasavvuru sunuyor. İhtiyar Rossum’un formülü yapay insanımsılar insana kafa tutuyor. Yazılışından bir yüzyıl sonra dahi R.U.R. bugünü anlatıyor: İnsansız araçlar, robotik uzuvlar, suni organlar ve yapay zeka araştırmalarının günbegün ilerlediği, işin sonunun konuşulduğu, üretimin insansızlaştığı yeni bir yüzyıl için de zorunlu okuma vasfını korur. Katerina Cupová, özgün estetiğiyle, R.U.R.’u bir çizgi roman olarak yeniden yaratıyor.