İnsanların eğitim hayatının temelini oluşturan dönem, okul öncesi dönemdir. Çocuk gelişiminin en hızlı olduğu dönemdir. Bu dönemde çocuklar çevreyle etkileşime girmekte, ilgileri gelişmekte ve nitelikli bir eğitim ile gelişimleri hızlanabilmektedir. Çocukların bu gelişimlerinde okul öncesi resimli kitapların etkisi önem sağlamaktadır. Özellikle görme duyusunun öğrenmede etkili olması, görsel yazın ile öğrenmelerine olanak sağlayarak çocuk kitaplarına dikkati yoğunlaştırmada yardımcı olmaktadır.
0-6 yaş arasındaki çocukların gelişimine katkıda bulunmak için büyük resimli ve az yazılı kitaplar seçilmelidir. Okul öncesi dönem çocukları için genellikle büyük boyda, her sayfanın dörtte üçünde resim, bazen de tamamen resimden oluşan kitaplar tercih edilmelidir. Çocuk kitaplarındaki illüstrasyon çalışmaları, görsel birer öğe olarak okuyan kişiyi izleyen açısından çok uyaranlı bir etkileşim ortamı oluşturmaktadır. Çocuklar okumayı bilmedikleri için resimli kitaplar, kitabın anlaşılmasını ve kitaptan zevk almalarını sağlamaktadır.
Okul öncesi resimli kitaplar satın alırken dikkat edilmesi gerekenler ise özellikle çocuk edebiyatında çocuğa görelik ilkesi, çocuğa sunulan her türlü edebî metnin dikkatli bir kontrol sürecinden geçirilmesini gerektirir. Çocuğun hayal gücünü ve yaratıcılığını harekete geçiren, gereksiz detaylardan arınmış, sade hazırlanmış resimli kitaplar çocukların yaş grubuna uygun seçilmelidir.
Çocuğun kendini güven duyumsaması çok önemlidir. Kitap, çocuğa güven duygusunu aşılamalıdır. Bu çocuğun ruh sağlığı için gereklidir. Terk edilen, alay edilen, istenmeyen çocuğu işleyen öyküler, bunu dinleyen çocuklarda korku, güvensizlik yaratabilir. Onun için öykünün, masalın sevgi ortamında geçmesi, mutlulukla bitmesi gerekmektedir. ( Serpil Ural, Çocuk Edebiyatı Yıllığı 1987: 536 )
Resimli kitaplardaki kahramanlar en çok dört tane olmalıdır. Bunlar çocuk, yetişkin, hayvan, eşya ve makine olabilir. Tema açık ve belirgin olmalıdır. Düşünceler ve duygular çocuğun dünyasını yansıtmalıdır.
Çocuklar için resimli kitapların faydaları aşağıda listeleme halinde verilmiştir.
Balıkesir Üniversitesi Öğretim Üyesi Sonnur Işıtan, okul öncesi resimli kitaplar hakkında şöyle açıklamalarda bulunmuştur: “Okul öncesi dönem çocukları için hazırlanan resimli kitapların çocuğa göre olması gerektiği bilinmektedir. Çocukların yaşına, ilgi ve isteklerine, gelişim düzeylerine uygun şekilde hazırlanan resimli çocuk kitapları onların duygu, düşünce, davranış şekillenmesine katkı sağlayabilmektedir. Resimlendirmede önemli detaylar göz ardı edilmemelidir. Renk, kompozisyon, bakış açısı, baskı, alan, şekil ve çizgi kullanılması gereken başlıca sanatsal öğelerdir. Çocuklarla resim yoluyla iletişim kurmak söz konusu sanatsal öğelerin kullanılmasıyla mümkündür.”
Okul öncesi resimli kitapların fiyatları belirlenirken genellikle yayınevlerinin projelerin içeriklerine göre ayırdıkları bir bütçe bulunmaktadır. Bu yayınevlerinden daha küçük, bağımsız yayıncılar büyük yayıncılardan daha küçük bütçelere sahip olabilmektedir. Ancak her kitabın değeri farklı olduğu için kitapların genel, doğru kalıplanmış bir fiyat tanımı bulunmamaktadır. Aşağıda okul öncesi resimli kitapların fiyatlarını etkileyen faktörler listelenmiştir.
Okul öncesi resimli kitaplar, çocukların gelişiminde oldukça etkilidir. Resimli kitaplar, metin ve resim olmak üzere iki ana başlıkta bölünür. Çocukların gelişiminde hem resim hem metin etkili rol oynamaktadır. Çocukların gelişimine katkı sağlanması için hazırlanan bu kitaplar ayrıca onların keyifli zaman geçirmesi, çocukların duyularını desteklerken çocuğun kişilik ve toplumsal gelişimini de desteklemektedir. Kitaplarda işlenen konular resimlemeler aracılığı ile çocukların dış dünya ile daha kolay iletişim kurmasını sağlar. Ayrıca yaratıcılık ve hayal gücünü geliştirirler. Aşağıda yaş gruplarına göre hangi türdeki kitapların nasıl etki sağladığı aşağıda listelenmiştir.
Kitaplardaki resimler,
Okul öncesi resimli kitaplar çocuğa hayal gücü katkısı sağlar. Dolayısıyla resimli kitaplar seçilirken çizimlerin kitap okumaya teşvikler nitelikte olması, korkutucu olmaması ve yaşına uygun çizimlerin seçilmesine dikkat edilmelidir.
Okul öncesi resimli kitaplar çizimleme özelliği açısından önem taşımaktadır. Yapılan bilimsel çalışmalara göre kitapların %1,33'ünün siyah beyaz, %98'inin renkli, %0,67'sinin fotoğraf, %38'inde resim çerçeve ile metinden ayrılmış, %62'sinde resim çerçeve ile metinden ayrılmamış, %76'sının yalın ve %24'ünün detaylı olduğu belirlenmiştir. Çocuk kitaplarında genel olarak yalın resimler tercih edilir.Çocuklar bu kitaplara bakarken dolaylı olarak ve farkında olmadan çizgi, şekil ve renk uyumu, kompozisyon gibi estetik değer yargıları edinmeye başlar.
Resimli kitapların fiziksel özelliklerinin nasıl olması gerektiği hakkında bilgi listeleme halinde verilmiştir.
Çocuk masal ve hikaye kitaplarında kullanılan malzemeler çocukların yaşlarına göre değişiklik göstermektedir. Bu değişiklikler aşağıda listelenerek açıklanmıştır.
Boston Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatri Bölümü Onursal Başkanı Prof. Dr. Barry Zuckerman, 0-3 yaş arasındaki dönemde kitap okumanın beyin ve dil gelişimine önemli katkıları olduğunu belirtir. Kitapların çocuk ile anne-baba arasındaki ilişkide köprü görevi üstlendiğini, duygusal paylaşım ve etkileşim açısından önemli bir araç olduğunu belirten Prof. Dr. Barry Zuckerman, çocuğa 6 aydan itibaren kitap okunması gerektiğinin öneminin altını çizer.
Ebeveynler, hikayeleri belirli aralıkla tekrar okuyarak çocukların zihninde kaydettikleri hikayeleri, yeniden bir süzgeçten geçirmelerine ve tekrar tasarlamalarını sağlarlar. Bu durum çocukların zihinsel gelişimini destekleyen önemli bir etkendir. Çocukların ve ailelerin gün içerisinde yaşadığı karmaşık olaylar ve hareketlilik çocukların uykuya dalmasını zaman zaman zorlaştırır. Uykudan önce anne ve babanın çocuğa kitap okuması, çocukların beden ve zihninin sakinleşmesini sağlayarak uykuya geçişini kolaylaştırmaktadır.
En çok satılan okul öncesi resimli kitaplar aşağıda listelenmiştir.
En çok okunan okul öncesi resimli kitaplar yazarları aşağıda listelenmiştir.
En çok okunan okul öncesi resimli kitapların yayınevleri aşağıda listelenmiştir.
