Tükendi
Gelince Haber VerKelile ve Dimne ya da Sanskritçe adı ile Karataka Damanaka, Brahman rahibi Beydeba tarafından yazıya geçirilmiş, adını Hintli Vişnu rahibin Pançatantra (beş düşündürücü nasihat kitabı) adlı eserdeki iki çakal kardeşten aldığı düşünülen ve öğüt vermek amacı güden 14 bölümlük Hint kökenli fabldır. Eser, Beydaba tarafından Debşelim adlı Hint kralına Sanskritçe olarak sunulmuştur.
Beydeba (MÖ. 1. yüzyıl), ismi ve kökeni hakkında Hintli veya Çinli gibi farklı görüşler bulunan fakat yaygın görüş olarak Ketku adına sahip olduğuna inanılan Hintli bilge ve fabl yazarıdır. Kaleme aldığı “Kelile ve Dimne” fabl türünün en önemli eserlerindendir. Eseri yazma amacı hükümdarlara yol göstermek ve devlet dairesinde olanlara yardımcı olmaktır. Kitapta yer alan masalların kahramanları da hayvanlardır.
Kelile ve Dimne kitabının fiyat aralığı 3.25 TL ve özel baskılar dahil 42 TL arasında değişmektedir. Kelile ve Dimne kitabının fiyatını belirleyen faktörler aşağıda listelenmiştir:
Kelile ve Dimne kitabının yazarı Hintli bilge ve fabl yazarı Beydaba’dır. Beydaba’nın eseri Hindistan’ın Keşmir bölgesinde kaleme aldığı düşünülmektedir. Beydaba’nın Vişnu mezhebinden bir rahip olması dışında hakkında çok fazla bilgi bulunmamaktadır.
Kelile ve Dimne kitabı 272 sayfadan oluşmaktadır. Yayınevine ve özel baskılara göre sayfa sayısında değişiklikler olmaktadır.
Kelile ve Dimne kitabının türü fabldır. Fabllar ders verme amacı güden, güldüren ve genellikle düz yazı şeklinde kaleme alınan küçük öykülerdir. Anlatılan olaylar bitkiler ve hayvanlar vasıtasıyla aktarılmaktadır. Kısaca insana ait özellikler insan dışı varlıklara aktarılmaktadır. Olaylar derinlemesine tahlil edilmemektedir. Karakterler tipleşmiştir. Betimlemeye yoğunluk verilmemektedir. Soyut olayların somutlaştırılarak anlatıldığı tür dört öğesi vardır. Fabl türünün dört öğesi aşağıda listelenmiştir.
Fabllar serim, düğüm, çözüm ve öğüt olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler ve özellikleri aşağıda listelenmiştir.
Fabıl türünün Türk edebiyatındaki ilk örneği “Harname”dir. Harname, divan edebiyatı şairlerinden Şeyhi tarafından yazılmış 126 beyitlik mesnevidir. Şeyhi’nin çıktığı bir yolculuk esnasında eşkıyalar tarafından soyguna uğramasından sonra kaleme aldığı eser toplumun kötü yönlerini hicvetmektedir. Dünyada ise bu türün ilk örneklerini veren isimler Ezop, La Fontaine ve Beydeba’dır. Bu yazarlar dışında fabl türünün en bilinen yazarları ve eserlerinden bazıları aşağıda listelenmiştir.
Kelile ve Dimne, ailevi ve siyasal terbiyeyi konu alan bir kitaptır. Filozof Beydeba ve hükümdar Debşelim’in arasındaki diyalogların kaleme alınması şeklinde oluşturulmuştur. Eserin hükümdarın oğullarını eğitmek amacı ile yazıldığı düşünülmektedir. Ferdi ahlaka değinen bölümleri de vardır. Eserde İyi olmak, vefalı olma ve yardımseverlik gibi duyguların iyiliği; yalancılık, cahillik, adaletsizlik ve zulüm gibi kavramların ise kötülüğüne değinilmiştir. Nükteli bir anlatım tarzına sahiptir. Nükteli anlatımı vasıtasıyla nasıl iyi bir devlet yöneticisi olunabileceğini anlatmıştır.
Kelile ve Dimne Mevlana Celaleddin-i Rumi’den La Fontaine’e kadar pek çok isme ilham vermiş bir eserdir. Zengin ve dikkat çekici içeriği ile bir “Kelile ve Dimne edebiyatı” oluşturmuştur. Aynı zamanda İslam minyatür sanatında dikkat çekici bir geleneğin doğmasına da öncülük etmiştir.
Kitabın konusunu anlama hususunda kitaptan alınan alıntılar yararlı olmaktadır. Kelile ve Dimne kitabından alınan "Hükümdarların ülkeleri üzerinde hakları varsa, bilgelerin de erdemlerinden dolayı büyük hakları olmalıdır… Zira bilgeler, tecrübe ve bilgilerinden ötürü hükümdarlara muhtaç olmazlar. Ama hükümdarların mutlaka onlara ihtiyaçları vardır. Bilgi ve kudreti birbiriyle sarmaş dolaş iki dost gibi görüyorum." alıntısı da konuyu anlamada yardımcı olmaktadır.
Çeşitli bölümlere ayrılan eserde sırası ile iyi ilişkilerin nasıl kurulacağı ve kurulan bu ilişkilerin araya giren kötü kişilerce nasıl bozulabileceği, kötü kişilerin yargılanması, dostluğun önemi ve kötülerin sözü ile hareket edilmemesi gerektiği anlatılmaktadır. Aşağıda eserde yer alan hikayelerin başlıkları listelenmiştir.
Kelile ve Dimne kitabının karakterleri hayvanlardır. Eserde yer alan bazı karakterler aşağıda listelenmiştir.
Kelile ve Dimne kitabı çocuklara özel hazırlanan çeşitleri ile küçük yaştaki çocuklara da uygun hale getirilmiştir. Kelile ve Dimne kitabı tüm kitapseverler için uygundur. Kelile ve Dimne kitabını okuyabilecek yaş grupları aşağıda listelenmiştir.
Kelile ve Dimne kitabı zengin içeriği ve bilgece sözleri ile okuyucuların bakış açılarının genişlemesine katkı sağlamaktadır. Kelile ve Dimne kitabının kişisel gelişime katkılarından bazıları aşağıda listelenmiştir.
Bilgilenme ve kültürel gelişme aracı olan kitap, günümüz iletişim ve bilgi çağında hem görsel hem içerik alanı içinde sayfa düzeni, kapak tasarımı ile bir sanat yapıtı ve yazar ile okur arasında ilk iletişimi sağlayan kaynaktır. Kitap kapağı, içeriğindeki mesajı görsel iletişim yoluyla hedef kitleye duyurma işlevini, estetik nitelikleriyle birlikte, resim ve yazıyı birbirini tamamlayan bir düzenleme içinde önem arz etmektedir. Kitap kapağı, yazar ile okur arasındaki mühim bir köprüdür. Kapak fotoğrafları aynı zamanda içerikteki espriyi, konunun anlamını ve dinamizmini görsel açıdan güzel bir görünüm içinde yansıtmalıdır. Çünkü kitap tüketiciye yani okura sunulmak üzere, kapağıyla paketlenmiş bir nesne durumundadır. Kitap kapağı ile kendisinin reklamını yapar ve kitap ile okuyucunun arasında bağ kurmasını sağlar.
İllüstrasyon, grafik tasarım içinde önemli bir yere sahiptir. İllüstrasyon bilgiyi bazen tasvir etmek, bazen yorumlamak bazen de belgelemek için kullanılmaktadır. Kitap kapağı illüstrasyonları yayın illüstrasyonlarına girer. Yayın illüstrasyonları; gazete, dergi, kitap ve ansiklopedilerdeki makale, haber, öykü, roman, şiir ve açıklamalara eşlik eder. Yayın sektöründe çalışan bir illüstratör, üzerinde çalışacağı metnin içeriği hakkında bilgi ve görüş sahibi olmalı, metindeki mesaj ve duyguyu resim diline aktarabilmelidir. Yayın illüstrasyonu içinde en rahat ve esnek çalışabilecek alan çocuk öykü kitaplarıdır. İllüstratör, metne estetik ve fantastik destek vermek için kendi yorumunu katabilir. ( T.C. Milli Eğitim Bakanlığı) 1984 kitabı için kapak fotoğrafının çizilme aşamaları aşağıda listelenmiştir.
Kelile ve Dimne kitabı için kullanılan malzemeler ve bu malzemeler kullanılırken dikkat edilmesi gerekenler aşağıda listelenmiştir.
Fabl türünün en önemli eserlerinden biri olan Kelile ve Dimne, Hindistan’da sözlü kültür ürünü olan masallardan oluşan Pançatantra isimli eserin geliştirilmiş şeklidir. İlk metni Sanskritçedir. Metin MS 530 yılı civarında Pehleviceye, MS 570 yılı civarında Süryaniceye ve MS 750 yılı civarında da Abdullah İbnü’l-Mukaffa tarafından Arapçaya çevrilmiştir. Abdullah İbnü’l-Mukaffa çeviri yaptığında metne altı adet bölüm eklemiştir. Bu çeviriden sonra eser 21 bölüm haline gelmiştir. Dünyadaki önemli çevirilerin çoğu İbnü’l-Mukaffa’nın çevirisini esas almıştır.
Kelile ve Dimne’nin Farsçaya tercüme edilmesi konusunda iki farklı rivayet bulunmaktadır. İlk rivayete göre Enûşirvân, tabip Bürzûye’yi "Pançatantra"yı elde etmesi için Hindistan’a göndermiştir. Bürzûye birçok tehlikenin ardından kitabın gizlice kopyasını çıkararak İran’a getirmiş ve Pehlevî Farsçası’na çevirmiştir. İkinci rivayete göre ise Bürzûye, Hindistan’da ölüyü dirilten bir bitki olduğunu öğrenmiştir ve bu bitkiyi elde etmek istemektedir. Enûşirvân tarafından Hint padişahına Bürzûye’ye yardımcı olması için bir mektup yazmıştır. Bürzûye’ye bitkiyi bulmak için yaşlı bir Hint bilgesine danıştığında ise “Bu eskilerin remizli bir sözüdür; dağlardan maksat bilginler, ilaçtan maksat şifa veren söz, ölüden maksat bilginlerin nefesiyle canlanan cahillerdir” şeklinde cevapla karşılaşmış, ardından da bu hikmetlerin Hint padişahının hazinesinde bulunan "Kelîle ve Dimne" isimli kitapta bulunduğunu öğrenmiştir. Hint padişahından kitap için izin isteyen Bürzûye’ye kitabı sadece padişahın huzurunda okuması için izin verilmiştir. Bürzûye ise padişahın huzurunda kitaptan okuduğu tüm masalları aklında tutmuş, ülkesine döndüğünde aklında olan bu metinleri yazıya dökmüştür.
Luvîs Şeyh, Abdülvehhâb Azzâm ve Mustafa Lutfî el-Menfelûtî’nin hazırladığı Kelile ve Dimne çevirileri beğenilmektedir ve önemli çeviriler arasında yer almaktadır. Eser ilk kez 14. yüzyılda Türkçeye tercüme edilmiştir. Eserin hem manzum hem mensur birçok Türkçe çevirisi bulunmaktadır. Vâsi‘ Alisi şeklinde tanınan Alâeddin Ali Çelebi’nin Kâşifî’nin Farsça Envâr-ı Süheylî’sinden Hümâyûnnâme adıyla yaptığı tercüme Türkçe çeviriler içinde en ünlü çeviridir. Bu çeviri Kanûnî Sultan Süleyman’a takdim edilmiş ve oldukça sevilmiştir. Ömer Rıza Doğrul ise Kelile ve Dimne’yi 20. yüzyılda tekrar Türkçeye tercüme etmiştir. Son olarak ise Bekir Topaloğlu ve Hayreddin Karaman tarafından yayıma hazırlanmıştır. Bu son eser Arapça öğrenmek isteyenler için bir sayfa Arapça, bir sayfa Türkçe şeklinde tercüme edilmiştir. Günümüzde ise Faruk Duman ve Osman Hoca gibi isimlerin hazırladığı Kelile ve Dimne kitapları bulunmaktadır. Kelile ve Dimne’nin Türkçe tercümelerinden öne çıkan birkaç alıntı aşağıda listelenmiştir.
Kelile ve Dimne benzeri eserlerden bazıları aşağıda listelenmiştir.
Beydaba benzeri diğer yazarlar aşağıda listelenmiştir.
