Hacı Bektaş Veli

Hacı Bektaş Veli ve Bektaşilik hakkında birçok kitap yazılmıştır. Fakat içlerinde pek azı bu konuya gerçekçi bir yaklaşım getirebilmiştir. Bu kitaplardan bir çoğu Hacı Bektaş’ın yalnız efsanevi yönu¨ u¨zerinde durmuştur. Ya da Bektaşilik u¨zerine kimi kişi ve çevrelerce uydurulan yalan, asılsız, yararsız sorunlar u¨zerinde durulmuştur. 

Konuya özdenlikle eğilen yazarların bir kısmı da yeni bir bakış açısı, yeni bir yorum getirmemişlerdir. Bu tarihsel - toplumsal gerçeğin, olgunun ekonomik - sosyal yönleri u¨zerinde durulmamıştır. Tarihi determenizm’e göre bilimsel bir yöntemle ele alınmamıştır. Metinlerle, Bektaşi - Alevi şiiri u¨zerine hazırlanan gu¨ldestelerle yetinilmiştir. Bu konuda en dikkate değer çalışmalar, J. W. Hasluck, (Bektaşilik Tetkikleri) Fuat Köpru¨lu¨ (Tu¨rk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar), Besim Atalay Bektaşilik ve Edebiyatı), George Jacop (Die Bektaschijje) gibi yerli ve yabancı yazarlara aittir. Yararlandığımız kitapların bir kısmını dipnotlarda gösterdik. Başvurduğumuz diğer kaynakları da çalışmamızın sonunda gösterdik. Kuşkusuz, bu konuda yayımlanmış bulunan daha birçok yapıt vardır. Bunların bir kısmını elde etme olanağını bulamadık. Ama şuna inanıyoruz ki bundan sonra yapılacak araştırmalar daha tutarlı, daha bu¨yu¨k bir emeğin u¨ru¨nu¨ olacaktır. 

Hacı Bektaş ve Bektaşilik u¨zerine ilk ciddi yaklaşım, “Hacı Bektaş Turizm Derneği”nin 1976 yılında du¨zenlediği “Hacı Beştaş Veli’nin Devrimci - Toplumcu Yönu¨” konulu deneme yarışmasıyla sağlanmıştır. Hu¨ku¨metlerin yapmadığını, u¨niversitelerin ihmal ettiğini yapmak ya da yapmaya çalışmak, kuşkusuz ki bir yurtseverlik örneğiydi. Bilimsel çalışmalar konuyu daha da ileri götu¨recektir. Denemelerin ve bildirilerin toplandığı kitap, konunun ciddiyetini belgeledi. Anadolu’da doğan bu du¨şu¨ncenin Atatu¨rk devrimlerini, Tu¨rkiye Cumhuriyeti Anayasası’nı, Ulusal Kurtuluş Savaşları’nı, İnsan Hakları Evrensel Bildirisi’ni, Tu¨rk Yurttaşlar Yasası’nı anımsatan bir özu¨ vardır. Yok gibi gelir, çoğuinsana, ama du¨şu¨nu¨ldu¨kçe ilişkiler ortaya çıkar. 

Çalışmamız ilerledikçe çok ciddi bir konunun yıllar yılı ihmal edildiğini anladık. Konuya daldıkça Hacı Bektaş ve Bektaşilik gerçeğinin gittikçe bu¨yu¨du¨ğu¨nu¨, yeni boyutlar kazandığını gördu¨k. Kuşkusuz, istediğimiz sonuca varmış değiliz. Koca bir fikir ve eylem denizinden bir damladır bizim çalışmamız. Bu konuda Tu¨rk aydınlarına, araştırmacılarına bu¨yu¨k görevler du¨ştu¨ğu¨ne inanıyoruz. Çu¨nku¨ bizde, özellikle çıkarcılar, fosillerle uğraştıklarından, halkın öz değerlerine sıra gelmez. Ulu kişi Hacı Bektaş’a ve ona bağlanan Bektaşilik’e katkımız olduysa kendimizi mutlu sayacağız. Tu¨m Bektaşi - Alevi dostlarıma bin selâm!..