Gelibolulu Mustafa Alî’nin “Nadiru’l-Meharib” Adlı Eserinin Muhtevasının Değerlendirilmesi ve Transk

Gelibolulu Mustafa Ali`nin halen yazma halinde olan ve bizim yayınlayarak ilim alemine sunduğumuz Nådir`l-Meharib isimli eseri, Osmanlı devletinin, hem o devrin devletlerinin gözünde, hem de Türk tarihinde zirveyi temsil ettiği bir dönem olan Kanuni Sultan Süleyman zamanında şehzadeler arasında vuku bulan taht mücadelesini ele almaktadır.
Nitekim zaten muhtevası incelendiğinde görüleceği üzere, Mustafa Åli`nin bu eseri, Kanuni`nin evlatlarının geleceğin hükümdarı olma mücadelesinin Osmanlı`yı içte ve dışta, nasıl ciddi problemlerle ve tehlikeli bir durumla karşı karşıya bıraktığını ve bunun özellikle o dönemin önemli siyasi ve askeri gücü olan Safeviler tarafından nasıl kullanıldığını göstermesi bakımından da oldukça dikkat çekici ve kıymetlidir.
Ayrıca yine Ali`nin bu eseri, iktidar sahibi ya da gelecekte devlet idaresinde söz sahibi olmak isteyen bazı devlet adamlarının, Kanunî`nin evlatları arasındaki bu mücadeleye olan etkilerini ve dolayısıyla bu mücadeleleri kendi lehlerine çevirmek için nasıl çaba sarf ettiklerini ortaya koyma bakımından da büyük bir önemi haizdir.