Eski İstanbul’da “Derin İlimler”

Sermet Muhtar İstanbul Kitaplığı’nın 15. eseri Eski İstanbul’da “Derin İlimler” oldu. Müellifin 1931-1963 tarihleri arasında Akşam, Son Posta gazetelerinde; Yeni Mecmua’da ve İstanbul Ansiklopedisi’nde kaleme aldığı ve kendi deyimiyle eski İstanbul hayatındaki “derin ilimler”e dair yazılarını bir araya getiriyor. 
Birbiriyle bağlantılı ve biri anıldığında diğerinin de hemen çıkıp geldiği ve sohbete dahil olduğu birçok konu, “Nazar, Büyü, Uğur, Niyet, Bakıcılar, Rüya Tabirleri, Hipnotizma, Kıyafetname ve Kocakarı Rivayetleri” eski İstanbul hayatının oldukça ilginç bir rengi, nüansı halinde bu eserde bir araya geldiler. İnsanlık kadar eski bu konular, çoğunlukla netameli karşılansa bile, bazıları için sığınacak bir teselli, bazıları için bilinemeyenlerin perdesini araladıkları bir vasıta olarak görülmüş. Ama her halükarda bu konular ilmin kabule şayan verileri kadar hatta ona rağmen sanki folklorik, belki de umumileştirilmiş bir metafizik gibi insan varlığında hakimiyetini sürdürmüştür. Ne tam anlamıyla yok sayılıp reddedilebilmiş ne de âşikâr bir kabule mazhar olabilmiştir. Büyü, uğur, hipnotizma, ilm-i sima, nazar… dost ahbap meclislerinin ilgi çekici ve merak uyandırıcı anlatıları olması yanında, neredeyse psikoloji ilminden çok edebiyatın, folklorun gizemli konuları arasında da güncelliğini daima korumuştur. 

Her kitabının hazırlığında bizleri konularıyla şaşırtan, adeta İstanbul`un ve insanlarının her halini kayda geçiren Sermet Muhtar’ın gözlem ve hatıralarını dile getirdiği bu kitabı meydana getiren yazıları da söz konusu anlatıların edebiyat ve şehir kültürüne dair bir örneği. 

Sermet Muhtar, konu konu derlenerek hazırlanan eserleriyle okurlarımızın artık anlatımına âşinâ oldukları bir yazarımız haline geldi. O, bugünün insanına “Aziz İstanbul”un artık kayıplara karışmış geçmiş hayatını her hali her cephesiyle anlatmaktadır. Büyüyenay`ın Sermet Muhtar İstanbul Külliyatı peyderpey, konu konu yayımlanmaya devam etmektedir. Her kitap, her konu İstanbul`un geçmiş zamanlardaki portresini daha âşikâr hale getirecektir.