Demirel

Su¨leyman Demirel... Tu¨rkiye’nin 1960’lardan 2000’lere uzanan siyasal tarihinin en o¨nemli figu¨ru¨ydu¨. Bu tarihsel do¨nemde DP’nin Su I·s¸leri Mu¨du¨rlu¨gˆu¨’nden Cumhurbas¸kanlıgˆı’na uzun bir yol kat etti. Neredeyse “hep bas¸bakan”dı. Kurdugˆu 7 hu¨ku¨metin 2’si askeri^ darbeyle devrildi; her iki darbeyi de atlatıp siyasal hayatına devam edebildi. 1960’ların, 1970’lerin, 1980’lerin ve 1990’ların siyasi zeminini tahkim etmis¸ti; iktisadi hayatının da fikir babasıydı. Anti-komu¨nizmle sarmalanmıs¸ bir sagˆ siyaset aklının, propaganda bic¸iminin ve demagojiyi de ihmal etmeyen bir so¨yleyis¸in ya da so¨ylemeyis¸in erbabıydı. Ancak hic¸ kus¸kusuz kendine mahsus bir dilin ve kelamın da sahibiydi. Milliyetc¸i ve muhafazaka^r hos¸nutsuzlukları devletle barıs¸tırarak, “devlet fikri”nin adamlıgˆına uzanan bir siyasal kariyere ulas¸tı. “Devlet aklı”nın mu¨hendisligˆini yaptı!

Tanıl Bora’nın kaleme aldıgˆı Demirel biyografisi, bir s¸ahsın hayat hika^yesiyle sınırlı olmayan, Tu¨rkiye’nin 1940’lardan 2000’lere kadarki sosyal, siyasal, ku¨ltu¨rel, zihinsel tarihinin c¸arpıcı bir anlatımını sunuyor. Siyasal du¨nyanın da, gu¨ndelik hayatın da, milletin de, devletin de do¨nu¨s¸u¨mu¨nu¨n Demirel portresinden yansımasına bakıyor; Demirel’in dilinden ve elinden do¨ku¨len bir tarihin yanı sıra, o tarihin o dilden neler c¸ektigˆini de kapsamlı bir s¸ekilde inceliyor. Tanıl Bora’nın kaleme aldıgˆı bu biyografi, anekdotlarla o¨ru¨lu¨ bir Demirel o¨yku¨su¨ degˆil, bir fenomen etrafında u¨lkenin en o¨nemli siyasal do¨neminin tarihini anlatıyor – u¨stelik c¸ok uzun bir do¨nemin!