Reşat Nuri Güntekin (25 Kasım 1889, İstanbul - 7 Aralık 1956, Londra), ilk bakışta aşk üzerine yazılmış romantik romanların yazarı gibi görünen bir yaşam özeti ile anlatılan, gerçekte ise verilmek istenen mesajları şahıslarla ve onların yaşadıklarıyla ören 80’den fazla edebi eserin sahibi yazar, şair, öğretmen, müfettiş ve milletvekilidir.
Reşat Nuri Güntekin ilkokulun ilk yıllarını Üsküdar Selimiye’de ve daha sonra Çanakkale mahalle mektebinde tamamlamıştır. Yazar bir buçuk yıl kadar Çanakkale İdadisi’nde sürdürdüğü eğitim hayatına İzmir Frerler Mektebi’nde ve daha sonra İstanbul Darülfünun Edebiyat Şubesi’nde devam etmiştir.
Reşat Nuri, eğitim hayatından sonra Bursa İdadisi’nde Fransızca öğretmenliği ile göreve başlamıştır. Bu görevi 1913-1915 yılları arasında devam etmiş, ardından 1915-1917 yılları arasında İstanbul Beşiktaş İttihat ve Terakki, 1917-1919 yıllarında Fatih Vakfıkebir, 1919 yılında Feneryolu Murad-ı Hamis ve 1919-1924 yılları arasında Osman Gazi Paşa mektepleri, Vefa Sultânîsinde görev yapmıştır. Daha sonra İstanbul Erkek, Çamlıca Kız, Kabataş, Galatasaray, Erenköy Kız liselerinde Fransızca, Türkçe, felsefe, pedagoji öğretmenliği ve idarecilik görevlerini sürdürmüştür. 1927 yılında ise Milli Eğitim Bakanlığı müfettişliğine atanmış ve bu görevini Çanakkale’den milletvekili seçildiği 1939 yılına kadar sürdürmüştür. 1939 ve 1946 yılları arasındaki milletvekilliği görevinden sonra tekrar başmüfettişliğe dönmüştür.
Çok yönlü bir aydın olan Reşat Nuri Güntekin, 1950 yılında UNESCO’nun Türkiye temsilcisi ve öğrenci müfettişi olarak Paris’te kültür ataşeliği yapmış ve 1954 yılında emekliye ayrılmıştır. Yazar bu dönemden sonra İstanbul Şehir Tiyatroları Edebi Heyet Üyesi olmuştur.
Reşat Nuri’nin edebi kişiliğinin yaşam özeti 39 çeviri, 1 gezi yazısı, 2 inceleme, 19 roman, 19 tiyatro, 7 hikaye olmak üzere toplam 87 eseri ile anlatılabilir. Güntekin’in eserleri Rusça, Sırpça, Hırvatça, Bulgarca, Azerice, Tacikçe, Gürcüce, Kazakça, Letonca, Özbekçe ve İngilizceye çevrilmiştir.
Reşat Nuri Güntekin Eserleri Nelerdir?
Reşat Nuri Güntekin eserleri hikaye, tiyatro ve roman gibi birçok çeşit içermektedir. Günümüzde Reşat Nuri Güntekin’in kitapları İnkılap Kitabevi tarafından yayımlanmaktadır. Reşat Nuri Güntekin’in 49 adet eserinin detaylı listesini aşağıda bulabilirsiniz:
- Recm, Gençlik ve Güzellik: Türk Dünyası Matbaası tarafından 1919 yılında basılmış hikaye türünde eserdir.
- Roçild Bey: İlk kez Matbaa-i Ahmet İhsan ve Şürekâsı tarafından İstanbul'da 1919 yılında basılmış hikaye türünde eserdir.
- Hançer: İlk kez Diken-İnci Neşriyatı Matbaası tarafından İstanbul'da 1920 yılında basılmış tiyatro türünde eserdir.
- Çalıkuşu: Reşat Nuri Güntekin'in en ünlü eseridir ve ilk defa 1922'de tefrika edilmeye başlanmıştır. Kitap olarak ilk kez basıldığında ise yıl 1923'tür. 1937 yılında romanda büyük değişiklikler yapılmış ve yeniden yayımlanmıştır.
- Eski Rüya: İlk kez 1922 yılında İstanbul'da Hüsnü Tabiat Matbaası tarafından basılmış tiyatro eseridir.
- Gizli El: İlk kez 1924 yılında İkbal Kütüphanesi tarafından İstanbul'da basılmış romandır.
- Damga: 1924 yılında ilk kez İkbal Kütüphanesi tarafından İstanbul'da basılmış roman türünde eserdir.
- Dudaktan Kalbe: İlk kez İkbal Kütüphanesi tarafından 1924 yılında basılmış roman türünde eserdir. Birçok kez sinema filmine ve televizyon dizisine uyarlanmıştır.
- Ümidin Güneşi: Tiyatro türünde bir eserdir ve ilk kez 1924 yılında İkbal Kütüphanesi tarafından basılmıştır.
- Gazeteci Düşmanı, Şemsiye Hırsızı, İhtiyar Serseri:İlk basım yılı 1925 olan tiyatro türünde eserdir.
- Akşam Güneşi: İlk basım yılı 1926'dır ve yazarın en beğenilen romanlarındandır.
- Taş Parçası: İkbal Kütüphanesi tarafından ilk kez 1926 yılında basılmış tiyatro türünde eserdir.
- Bir Kadın Düşmanı: İlk kez 1927 yılında Yeni Matbaa tarafından basılmış romandır.
- Tanrı Misafiri: İkbal Kütüphanesi tarafından ilk kez 1927 yılında basılmış hikaye türünde eserdir.
- Yeşil Gece: İlk kez 1928 yılında Suhulet Kütüphanesi tarafından basılmış roman türünde eserdir. Reşat Nuri'nin en ünlü kitaplarındandır.
- Acımak: 1928 yılında ilk kez Suhulet Kütüphanesi tarafından basılmış roman türünde eserdir.
- Sönmüş Yıldızlar: İlk kez 1928 yılında İkbal Kütüphanesi tarafından basılmış hikaye türünde eserdir. Kadın-erkek ilişkilerini başarılı bir şekilde anlatan hikayeler içermektedir.
- Leyla ile Mecnun: 1928 yılında ilk kez Suhulet Kütüphanesi tarafından İstanbul'da basılmış hikaye türünde eserdir.
- Bir Köy Hocası: İlk kez 1928 yılında Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi tarafından basılan tiyatro eseridir.
- Olağan İşler: Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi tarafından ilk kez 1930'da basılan hikaye türünde eserdir. Günümüz okurlarının da beğenerek okuduğu sürükleyici öykülerden oluşmaktadır.
- Babur Şah'ın Seccadesi: Tiyatro türünde bir eserdir ve ilk kez 1931 yılında Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi tarafından basılmıştır.
- Bir Kır Eğlencesi: İlk kez 1931 yılında basılmış tiyatro eseridir. Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi tarafından İstanbul'da basılmıştır.
- Ümit Mektebinde: Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi tarafından ilk kez 1931 yılında basılmış tiyatro türünde eserdir.
- Felaket Karşısında, Gözdağı, Eski Borç: İlk kez 1931 yılında Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi tarafından basılmış tiyatro eseridir.
- Kızılcık Dalları: Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi tarafından ilk kez 1932 yılında yayımlanmış roman türünde eserdir. Bir evlatlığın başına gelenleri masalsı bir dille anlatan duygu yüklü bir kitaptır.
- İstiklal: İlk kez 1933 yılında Ankara'da Hakimiyet-i Milliye Matbaası tarafından basılan tiyatro eseridir.
- Vergi Hırsızı: 1933 yılında ilk kez Devlet Matbaası tarafından İstanbul'da basılan tiyatro eseridir.
- Gökyüzü: Roman türünde bir eserdir ve ilk kez 1935 yılında Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi tarafından basılmıştır. Okurların kendilerine önemli hayat dersleri çıkardığı ve uzun süre etkisinde kaldığı bir kitaptır.
- Hülleci: Devlet Basımevi tarafından ilk kez 1935 yılında İstanbul'da yayımlanan tiyatro eseridir.
- Fransızca-Türkçe Resimli Büyük Dil Kılavuzu: Kanaat Kitabevi tarafından ilk basımı 1935 yılında yapılan inceleme türünde eserdir.
- Anadolu Notları: İlk kez 1936 yılında Kanaat Kütüphanesi tarafından yayımlanan gezi yazısıdır. 2 ciltten oluşmaktadır ve ikinci cildi ilk kez 1966 yılında basılmıştır. Reşat Nuri Güntekin'in millî eğitim müfettişi olarak Anadolu'da yaptığı seyahatlerinde tanık olduğu ve gözlemlediği olayları ve kişileri anlatmaktadır.
- Eski Hastalık: 1938 yılında ilk kez Kanaat Kitabevi tarafından basılmış romandır.
- Yaprak Dökümü: Reşat Nuri'nin en ünlü romanlarından olan eser, ilk kez 1941 yılında Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi tarafından basılmıştır. Dar gelirli bir memur ailesinin ahlak düşkünlüğü içerisinde parçalanmasını anlatan kitap, televizyon dizisi olarak uyarlanmıştır. Kitap ile aynı ismi taşıyan dizi çok sevilmiş, kitabın şöhretini artırmıştır.
- Değirmen: Semih Lütfi Kitabevi tarafından ilk kez 1944 yılında basılan kitap, yazarın kısa romanlarındandır.
- Ateş Gecesi: İlk kez 1942 yılında Semih Lütfi Kitabevi tarafından basılan roman, Ege bölgesinde yaşanan unutulmaz bir aşkı anlatan ve bu aşk hikayesinin çevresinde döneminin gerçeklerini de yansıtan bir kitaptır.
- Bir Yağmur Gecesi: İlk kez 1943 yılında Ulusal Matbaa tarafından Ankara'da yayımlanan tiyatro eseridir.
- Miskinler Tekkesi: İlk kez 1946 yılında İnkılap Kitabevi tarafından basılan romandır. Dilencilerin ve cahil hocaların yaşamını anlatan ilgi çekici hikayesiyle Güntekin'in en beğenilen kitaplarındandır.
- Eski Şarkı: İlk basım yılı 1951 olan tiyatro eseridir.
- Harabelerin Çiçeği: İlk kez 1953 yılında Hadise Yayınevi Neşriyatı tarafından yayımlanan roman türünde eserdir.
- Yaprak Dökümü: Tiyatro türüne özel bir ilgisi olan Reşat Nuri Güntekin, "Yaprak Dökümü" romanını tiyatro haline de getirmiştir. Tiyatro eseri ilk kez 1953 yılında basılmıştır.
- Balıkesir Muhasebecisi: İlk basım yılı 1953 olan tiyatro eseridir. Oyun basıldıktan sonra birçok tiyatro topluluğu tarafından sahnelenmiştir.
- Tanrıdağı Ziyafeti: İlk kez 1955 yılında basılan tiyatro eseridir. Selim İleri tarafından "diktatörlük tutkusuna edebiyatımızın hemen hemen tek itirazı" olarak tanımlanmıştır.
- Bu Gece Başka Gece: İlk basım yılı 1956 olan tiyatro eseridir.
- Son Sığınak: İnkılap Kitabevi tarafından ilk kez 1961 yılında yayımlanmış romandır. Eserde yazarın çocukluk günlerine dair unutamadığı anıların izlerine rastlamak mümkündür.
- Kavak Yelleri: İlk kez 1961 yılında İnkılap Kitabevi tarafından basılan romandır. Reşat Nuri’nin önce tefrika edilen sonra kitap şeklinde basılan eserlerindendir.
- Kan Davası: 1955'te Yeni Sabah Gazetesi'nde tefrika edilen ve 1961 yılında İnkılap Kitabevi tarafından basılan roman türünde eserdir.
- Eski Ahbap: İlk baskısı Ahmet İhsan Matbaacılık Osmanlı Şirketi tarafından yapılan hikaye türünde eserdir.
- Dil ve Edebiyat: İlk olarak Başvekalet Müdevvenat Matbaası tarafından yayımlanan araştırma türünde eserdir.
- Salgın - Madalyonun Ters Tarafı: Reşat Nuri Güntekin'in iki uzun öyküsünden oluşan bir eserdir. Türk edebiyatı klasikleri içinde değerlendirilmektedir.
Reşat Nuri Güntekin'in İlk Eseri Nedir?
Güntekin'in ilk hikayesi "Eski Ahbap" adıyla yayımladığı hikayesidir. Hikaye 1917 yılında Diken mecmuasında yayımlanmıştır. Bu öykü daha sonra Boyunduruk adlı öyküsünün de yer aldığı, ilk baskısı 1953 yılında yayımlanan aynı isimli kitapta yer almıştır. Kitapta, bir süredir devam eden hastalığından sonra ölen karısının yasından sonra hayatına devam eden Hilmi Bey’in başına gelenler anlatılır.
Reşat Nuri Güntekin'in Kaç Tane Eseri Vardır?
Reşat Nuri Güntekin hayatı boyunca yazdığı ve şu anda ulaşılamayan birçok roman, hikaye, şiir, tiyatro eleştirisi ve metni kaleme almıştır ve bunların toplam sayısı 87’dir. Bu eserlerden 39’u çeviri, 1’i gezi yazısı, 2’si inceleme, 19’u roman, 19’u tiyatro ve 7’si hikaye kitabıdır.
Reşat Nuri Güntekin'in Hikayeleri Nelerdir?
Reşat Nuri Güntekin’in 7 adet hikaye kitabını, ilk basım yılları ve matbaaları ile ilgili bilgilerle birlikte aşağıdaki listede bulabilirsiniz:
- Recm, Gençlik ve Güzellik (Türk Dünyası Matbaası / İstanbul, 1919): Köye gelen genç İstanbullu öğretmenin değer yargılarıyla köydeki genel muhafazakâr yaşama dair yorumlayış tarzları arasındaki karşıtlığın vurgulandığı bir eserdir.
- Roçild Bey (Matbaa-i Ahmet İhsan ve Şürekası / İstanbul, 1919) : Dönemsel olarak Osmanlı Hanedanı ile borç ilişkisi üzerine kurulmuş yakın bağlantılara sahip Rothschildler ailesini anlatır.
- Tanrı Misafiri (İkbal Kütüphanesi / İstanbul, 1927): Çok sayıda hikayeden oluşan bu kitapta Türkiye’den eşsiz insan manzaraları bulunur.
- Sönmüş Yıldızlar (İkbal Kütüphanesi / İstanbul, 1928): Kitaptaki hikayelerde kadın-erkek ilişkilerinin duygu dolu dünyası temasında psikolojik çözümlemeleri bulabilirsiniz.
- Leyla ile Mecnun (Suhulet Kütüphanesi / İstanbul, 1928): Kısa hikayelerden oluşan kitapta birçok farklı öykü bulmak mümkün.
- Olağan İşler (Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi / İstanbul, 1930): Kitabın ilk bölümünde romantik, betimlemeli hikayeler yer alıyor. İkinci bölümünde ise Batılı yazarlardan çeviriler bulunuyor.
- Eski Ahbap: (Ahmet İhsan Matbaacılık Osmanlı Şirketi / İstanbul, ?): Reşat Nuri Güntekin’in yayımlanan ilk hikayesidir.
Reşat Nuri Güntekin'in Romanları Nelerdir?
Reşat Nuri Güntekin romanları yayınevleri ve basım yıllarını aşağıda bulabilirsiniz:
- Çalıkuşu (İkbal Kütüphanesi / İstanbul 1922): İstanbul'da iyi bir ailede yetişmiş çocuk ruhlu genç bir kadın olan Feride'nin nişanlısı tarafından ihanete uğradığını öğrenmesinin ardından kendisini öğretmenlik mesleğine adaması ve bu uğurda Anadolu'yu dolaşmasını anlatan ünlü romandır. Mustafa Kemal Atatürk'ün en sevdiği kitaplardan biri olarak da bilinen Çalıkuşu, aynı isimle televizyona uyarlanmıştır.
- Gizli El (İkbal Kütüphanesi / İstanbul 1924): Reşat Nuri Güntekin, “Benim ilk romanımdır.” dediği eserde toplumsal konulara ağırlık vermiştir. 1. Dünya Savaşı döneminde haksız kazançla zengin olmuş savaş zenginlerini anlatmaktadır.
- Damga (İkbal Kütüphanesi / İstanbul 1924): Yazarın toplumsal konulara öncelik verdiği romanlarındandır. Osmanlı'nın son yıllarını anlatan kısa bir eserdir.
- Dudaktan Kalbe (İkbal Kütüphanesi / İstanbul 1924): Reşat Nuri'nin aşk temalı kitaplarındandır. Eserde Avrupa'da müzik eğitimi almış başarılı bir keman virtüözü olan Hüseyin Kenan’ın başlarda çocuk gözüyle baktığı fakat zamanla sevmeye başladığı Lamia ile yaşadığı imkânsız aşkın hikayesi anlatılmaktadır. Aynı isimle televizyon dizisine de uyarlanmıştır.
- Akşam Güneşi (İkbal Kütüphanesi / İstanbul 1926): Aşk temasını işleyen bir romandır. Kitabın kahramanı olan Jülide'nin iç ısıtan serüveni anlatılmaktadır.
- Bir Kadın Düşmanı (Yeni Matbaa / İstanbul 1927): Anadolu'nun gerçeklerini yansıtan ve psikolojik çözümlemeler içeren romanda yazar, toplumumuzda kadınlara bakışın yanlışlığını çarpıcı şekilde okurlarına sunmuştur.
- Yeşil Gece (Suhulet Kütüphanesi / İstanbul 1928): Yazarın toplumsal yönü ağır basan romanlarındandır. Önce medresede sonra ise öğretmen okulunda eğitim görerek öğretmen olan ve Ege Bölgesinde bir kasabada gericiler ve çıkarcılarla mücadele eden idealist bir gencin maceralarını anlatmaktadır.
- Acımak (Suhulet Kütüphanesi / İstanbul 1928): Yazarın toplumsal konulara ağırlık verdiği romanlarındandır. Çocukken kötü muameleler görmüş ve bu nedenle de acıma duygusunu kaybetmiş bir öğretmeninin babasının ölümünden sonra onun günlüğünü okuması sayesinde hayatı ve babası hakkındaki gerçekleri öğrenmesini anlatmaktadır. Kitap diziye uyarlanmış ve 1985-1986 yılları arasında yayımlanmıştır.
- Kızılcık Dalları (Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi / İstanbul 1932): Masalsı bir dile sahip olan romanda, bir evlatlığın başına gelenler ve kızını kaybetmiş bir ninenin üzüntüsü içten ve zengin bir dille anlatılmıştır.
- Gökyüzü (Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi / İstanbul 1935): Önemli hayat dersleri ile dolu olan romanda, hayatı yaşayamadan yaşlanmış, düşlerini gerçekleştirememiş insanların hüzünlü dünyası anlatılmaktadır.
- Eski Hastalık (Kanaat Kitabevi / İstanbul 1938): Reşat Nuri'nin aşk temasını işlediği romanlarındandır. Aşk, tutku, sadakat, vefa kavramları çevresinde dönen eserde geleneksel ile modernin çatışması işlenmektedir
- Yaprak Dökümü (Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi / İstanbul 1941): Güntekin'in toplumsal konulara ağırlık verdiği en ünlü romanlarındandır. Osmanlı Devleti'nin modernleşme sürecinde toplumda yozlaşan değerlerin bir ailenin yıkılmasına sebep oluşunu anlatmaktadır. Hem sinema filmi hem de televizyon dizisi olarak uyarlanmıştır.
- Değirmen (Semih Lütfi Kitabevi / İstanbul 1944): Yazarın toplumsal konulara ağırlık verdiği romanlarındandır. Yalan bir deprem hadisesinin dünya gündemine girecek kadar büyük bir konu haline gelmesini anlatan, güldürü tarzında kısa bir kitaptır.
- Ateş Gecesi (Semih Lütfi Kitabevi / İstanbul 1942): Ege bölgesinde yaşanan unutulmaz bir aşkı anlatırken bir yandan da döneminin gerçeklerine değinen bir romandır.
- Miskinler Tekkesi (İnkılap Kitabevi / İstanbul 1946): Yazarın toplumsal konulara ağırlık verdiği romanlarındandır. Kitapta dilencilik konusu üzerinde durulmuş, yoksulluk kültürü hakkında bilgi verilmiştir.
- Harabelerin Çiçeği (Hadise Yayınevi Neşriyatı / İstanbul 1953): Reşat Nuri Güntekin'in ilk romanıdır ve yazar eseri "Cemil Nimet" takma adıyla yazmıştır. Önce, Zaman Gazetesinde tefrika edilmiş sonrasında basılmıştır. Acı ve sevinçle dolu insan yaşamını sıcak bir dille resmetmektedir.
- Son Sığınak (İnkılap Kitabevi / İstanbul 1961): Yazarın son romanıdır. Tiyatroyu seven ve emek veren Reşat Nuri, bu eserinde gezici bir tiyatro topluluğunun serüveni üzerinden tiyatro topluluklarının sorunlarını anlatmıştır.
- Kavak Yelleri (İnkılap Kitabevi / İstanbul 1961): Reşat Nuri'nin tefrika romanlarındandır. Kitaplaşması yazarın vefatından sonra olmuştur. Mizahi bir dille kaleme alınmış eserde, cumhuriyet öncesi ve sonrasında Anadolu'nun toplumsal-siyasi yaşamı, değişimin bireydeki yansıması anlatılmaktadır.
- Kan Davası (İnkılap Kitabevi / İstanbul 1962): İstiklal Savaşı öncesi ve sonrasında Anadolu insanının yaşadığı sıkıntıları ve hayatta kalma mücadelesini anlatan bir romandır.
Reşat Nuri Güntekin En Önemli Romanı Hangisidir?
Reşat Nuri Güntekin’in en önemli romanı hatırat şeklinde yazılan Çalıkuşu’dur. Çalıkuşu “İstanbul Kızı” adlı bir tiyatro oyunu olarak yazılmış ve gazetede tefrika edilmiştir. Gazete tefrikasından sonra 1922 yılında yayımlanan kitapta anne ve babasını küçük yaşta kaybederek teyzesinin yanına yerleşen Feride’nin hikâyesi anlatılır. Feride kuzeniyle nişanlıyken aldatıldığını öğrenir. Bunun üzerine evden kaçar ve öğretmenlik görevi ile Anadolu’ya geçer. Kendini mesleğine adayan Feride’nin Anadolu’daki günleri, Osmanlı’nın son dönemindeki sosyal bozukluklar ve eğitim sistemindeki sıkıntılar ile harmanlanarak anlatılır.
Çalıkuşu Romanı Gerçek Bir Hikaye midir?
Reşat Nuri Güntekin Çalıkuşu romanıyla ilgili birçok kereler şu açıklamayı yapmıştır: “Romanın küçük detayları gerçek olmakla birlikte asıl hikâye hayalîdir.”. Sermet Sami Uysal’ın Mayıs 1954’te Cumhuriyet gazetesi için yazar ve eşiyle yaptığı röportajda kitabın tamamen hayali olduğuna dair bilgi yer almaktadır. Bununla birlikte yazar, aynı röportajda Maarif’teki sağır Sami Bey’in Süleyman Nasip olduğunu ifade etmiştir. M. Fatih Kanter’in, yazarın kızı Ela Güntekin ile 2005 yılında yaptığı görüşmede de Çalıkuşu’nun yazıldığı yer ile ilgili çeşitli bilgiler yer almaktadır. Ela Güntekin yazarın ilk öğretmenliği sırasında ve hemen ardından birkaç kez gittiği Bursa’da Uludağ’ın eteklerindeki bir mezarlıkta bulunan taşlardan birinde “Zeyni” yazdığını ve romandaki köy isminin buradan geldiğini ifade etmiştir.
Reşat Nuri Güntekin'in Oyunları Nelerdir?
Reşat Nuri Güntekin’in 19 adet tiyatro eserleri aşağıda maddeler halinde listelenmiştir:
- Ümidin Güneşi: İki perdelik bir okul oyunudur. Öğrencileri vatan ve millet duyguları üzerine bilinçlendirmeyi hedeflemektedir.
- Hançer: 3 perdelik bir komedidir ve Darülbedayi’ye yerli oyun temin etmek için yazılmıştır.
- Eski Rüya: 3 perdelik drama türünde bir oyundur. Gerçekleşmemiş bir aşkı anlatmaktadır.
- Gazeteci Düşmanı, Şemsiye Hırsızı, İhtiyar Serseri: Birer perdelik 3 komedi oyunundan oluşmaktadır.
- Taş Parçası: Yazarın ilgi çeken tiyatro eserlerindendir ve aynı isimle sinemaya da uyarlanmıştır.
- Bir Köy Hocası: Sosyal, ekonomik, kültür ve eğitim konuları hakkında bilgi içeren ve toplumsal mesajlar veren bir oyundur.
- Babur Şah'ın Seccadesi: Tek perdelik komedi türünde bir piyestir. Çocuklar için yazılmış, sosyal ahlak meselesini işleyen eğlenceli bir eserdir.
- Bir Kır Eğlencesi: Komedi türünde iki perdelik bir piyestir. Öğrenciler için yazılmıştır. Ahlak ve terbiye hakkında söylemleri ile ön plana çıkmaktadır.
- Ümit Mektebinde: Yazarın öğrenciler için yazdığı oyunlardandır. Ahlak ve terbiye konuları ile birlikte ideolojik konular da içermektedir.
- Felaket Karşısında, Gözdağı, Eski Borç: Çocuklar için yazılmış mektep piyeslerindendir.
- İstiklal: Reşat Nuri'nin Halkevleri için yazdığı ideolojik temalı oyunlardandır. Devletin bağımsızlığı temasını işlemektedir.
- Vergi Hırsızı: Yazarın ideolojik temalı mektep oyunlarındandır. Tek perdelik bir piyestir ve komedi türündedir. Vatandaşın malî sorumluluklarını anlatmaktadır.
- Hülleci: Dört perdelik bir piyestir ve komedi türündedir. Din istismarına dikkat çekmek için yazılmıştır. Sahnelendiği dönemlerde bazı izleyiciler tarafından dinî geleneklerle alay ettiği gerekçesiyle tepki görmüştür.
- Bir Yağmur Gecesi: Yazarın Halkevleri için yazdığı ideolojik temalı oyunlardandır. Halkçılık ilkesine ve dayanışmacı bir toplum düzenine atıflarda bulunmaktadır.
- Eski Şarkı: Dört perdelik bir melodramdır ve yazarın "Eski Hastalık" isimli romanının tiyatro uyarlamasıdır.
- Yaprak Dökümü: Yazarın aynı isimli romanından uyarladığı 4 perdelik melodram türünde eseridir.
- Balıkesir Muhasebecisi: Memur bir ailenin değişimini anlatan 3 perdelik bir melodramdır
- Tanrıdağı Ziyafeti: Siyasal taşlama içeren dört perdelik bir kara komedyadır.
- Bu Gece Başka Gece: "Boyunduruk" isimli romanından uyarladığı oyun yazarın son oyunudur. Oyun, Ankara Devlet Konservatuarı'nda sahnelenirken yazarın ölüm haberi gelmiştir ve seyirciler ayağa kalkarak Reşat Nuri’yi alkışlamıştır.
Reşat Nuri Güntekin'in Gezi Yazıları Nelerdir?
Anadolu Notları, Reşat Nuri’nin 1936 yılında kitaplaştırdığı gezi yazılarından oluşan bir eserdir. Eserde yazar, Anadolu’yu ve insanını toplumsal, kültürel ve ekonomik gerçekliği içinde anlatmıştır. Eserde ayrıca yazarın Anadolu’nun yolları, ulaşım ve konaklama imkânlarına dair görüşleriyle yapılan yolculuklarda ve konaklama tesislerinde yaşanan zorlukları da kaleme alır.
Reşat Nuri Güntekin'in Çevirileri Nelerdir?
Reşat Nuri Güntekin kitapları arasında çeviri olanların 39 tanesi aşağıda maddeler halinde listelenmiştir:
- Nesrin
- İtiraflar
- Evham
- Evin İçi
- Hakikat
- Yabancı
- İş Adamı
- Don Kişot
- Dolapdereli
- İlm-i Mantık
- Turna Katarı
- Kahramanlar
- Çifte Keramet
- Kader-Kısmet
- Karanlık Kuyu
- Sevmek Hakkı
- Bahar Hastalığı
- Cürüm ve Ceza
- Sevda Politikası
- Mektep Çocuğu
- Ripka İfşa Ediyor
- Bir Gece Faciası
- Karaman Kahvesi
- Yaşayan Kadavra
- Hakiki Kahramanlık
- Napolyon'un Hayatı
- Bir Donanma Gecesi
- Karamazof Kardeşler
- Muhammed'in Hayatı
- La Dam aux Camelias
- İbsen Hayatı ve Eserleri
- Fakir Bir Gencin Romanı
- Tolstoy Hayatı ve Eserleri
- Fransız Edebiyatı Antolojisi
- Üç Asırlık Fransız Edebiyatı
- Atlı Adam Diktatörün Romanı
- Kalbin Gençliği (İkinci Gençlik)
- Arapça Değil mi Uydur Uydur Söyle
- Grandeur et Décadance de César Birotteau
Reşat Nuri Güntekin Hangi Dönem Yazarıdır?
Reşat Nuri Güntekin Milli Edebiyat Dönemi’nin en önemli isimlerindendir ve Cumhuriyet Dönemi’nde de eser vermeyi sürdürmüştür. Yazarın ilk hikayesi “Eski Ahbap” 8 Eylül 1917’de Diken dergisinde yayımlanmıştır. 1918 yılında aynı dergide Cemil Nimet takma adıyla “Harabelerin Çiçeği” romanı tefrika edilmiştir. İlk tiyatro metni “Hakiki Kahramanlık” ise 1919’da Zaman’da yayımlanmıştır. Çalıkuşu, Yaprak Dökümü, Acımak Reşat Nuri Güntekin’in sonraki dönemlerde yazdığı eserler arasındadır.
Reşat Nuri Güntekin Sanat Anlayışı Nedir?
Reşat Nuri, eserlerinde sosyal sorunları ve aşk temasını, günlük dilden uzaklaşmadan iç içe işlemiştir. Eserlerindeki akıcı ve sade üslup yazarın düzyazıda konuşma dilinin olanaklarından yararlanıyor olması sayesindedir.
Reşat Nuri Güntekin Hangi Edebi Akımdan Etkilenmiştir?
Reşat Nuri realizm akımından etkilenmiştir. Eserlerinde Anadolu’ya yönelme, Milli Mücadele, gericilik ve modernleşme temaları ağırlıklı olarak işlenir. Yazar ile aynı dönemde yaşayan ve realizm akımının etkisinde eserler veren yazarlar arasında Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Refik Halit Karay ve Halide Edip Adıvar gibi önemli yazarlar da bulunmaktadır.
Reşat Nuri Güntekin Hangi Akımın Temsilcisi?
Reşat Nuri Güntekin realizm akımı temsilcilerindendir. 19. yüzyılın ikinci yarısında, Romantizm akımına tepki olarak doğan, roman ve hikâyede etkili olan realizm akımı, gözleme değer verir. İnsanın duygularının onu yanıltacağı savunulmuş ve görülen her şeyin olduğu gibi aktarılmasına önem verilmiştir. Yazarın özellikle hikâye ve romanlarında realizmin izlerini görmek mümkündür.
Reşat Nuri Güntekin Kimlerden Etkilenmiştir?
Reşat Nuri’nin edebiyata duyduğu ilgi, lalası Şakir Ağa’nın masal ve hikâyeleriyle başlar. Lala, Reşat Nuri ile kuzeni Ruşen Eşref (Ünaydın)’ın uslu durması için birçok masal anlatır. Sonraki yıllarda Çanakkale’de otururlarken kadınların okudukları romanlarla ilgili konuşmalarına kulak misafiri olur. Bu romanlar arasında Fatma Aliye Hanım’ın Udi adlı romanından çok etkilenir. Bir süre sonra Halit Ziya Uşaklıgil’den okuduklarıyla yazma hevesi artar. Evde babasının Türkçe ve Fransızca edebiyat ve felsefe kitaplarından oluşan kütüphanedeki çok sayıdaki eserle bakış açısı gelişir.
Reşat Nuri Güntekin Kimleri Etkilemiştir?
Reşat Nuri’nin “Yeşil Gece” kitabındaki Şahin öğretmen ve “Çalıkuşu”ndaki Feride idealist kahramanlardır. Köy edebiyatından toplumcu gerçekçi edebiyata kadar tüm yazarların yanı sıra idealist memur, müfettiş ve öğretmenler Reşat Nuri’nin kahramanlarından ilham alır.
Reşat Nuri Güntekin'in Edebiyat İçin Önemi Nedir?
Reşat Nuri Güntekin’in gözlemlerine dayanarak yazdığı eserlerde toplumsal konular ve sosyal eleştiri de yer alır. Yazar bu yönleriyle eleştirel gerçekçi tarza yakındır. Realist bakış açısı ile Anadolu’yu gözlemlerken aydın, iyimser bakış açısını kaybetmez. Bu hümanist yaklaşım, Osmanlı’nın son dönemlerinden Cumhuriyet Dönemi’ne geçişteki sosyal değişimi anlatan eserlerinde de göze çarpar. Yazarın toplum meselelerini bile duygu yönüyle birlikte vermesi, bir iki metni hariç, zıt görüşleri bile naif bir yapıyla anlatması kitaplarının günümüzde de hala okunuyor olmasının en önemli nedenidir.
Reşat Nuri Güntekin Yazıları Nerelerde Yayımlanmıştır?
Reşat Nuri Güntekin’in yazıları birçok gazete ve dergide yayımlanmıştır. Bu gazete ve dergiler aşağıda listelenmiştir:
- Şâir
- İnci
- Tan
- Ulus
- Muhit
- Vakit
- Hayat
- Diken
- Varlık
- Zaman
- Güneş
- Nedim
- Fikirler
- Milliyet
- Akbaba
- Aydabir
- Kelebek
- Temâşâ
- Çınaraltı
- Ana Yurt
- Yedi Gün
- Memleket
- Yeni Türk
- Dersaadet
- Türk Yurdu
- Cumhuriyet
- Resimli Şark
- Yeni Mecmua
- Büyük Mecmua
- Edebî Mecmua
- Tercümân-ı Hakîkat
Reşat Nuri Güntekin'in Yazarlık Dışındaki Kariyeri
Reşat Nuri Güntekin okuldan mezun olduktan sonra öğretmenliğe başlamıştır. 1913 - 1915 Bursa İdadisi’nde Fransızca öğretmenliği yapmıştır. 1915 yılından itibaren 1924 yılına dek İstanbul’un çeşitli okullarında öğretmenlik ve idarecilik görevlerini üstlenmiştir. Güntekin’in eğitim verdiği okullar Beşiktaş İttihat ve Terakki, Fatih Vakfıkebir, Feneryolu Murâd-ı Hâmis, İstanbul Erkek, Çamlıca Kız, Kabataş, Galatasaray, Erenköy Kız Lisesi’dir. Güntekin bu okullarda Fransızca öğretmenliğinin yanı sıra Türkçe, felsefe ve pedagoji eğitimleri de vermiştir.
Güntekin 1927 yılında MEB Müfettişliğine tayin olmuştur. 1939 - 1946 yılları arasında iki dönem Çanakkale milletvekilliği görevini yapmıştır. 1946’da milletvekilliği görevi biter ve müfettişlik görevi yeniden başlar. Güntekin 1947 yılında başmüfettiş olmuştur. 1950 yılında UNESCO’nun Türkiye temsilcisi ve öğrenci müfettişi olarak Paris’e gider. 1954 yılında emekliye ayrılan Güntekin bu dönemden itibaren İstanbul Şehir Tiyatroları Edebî Heyet üyeliğine seçilmiştir.
Reşat Nuri Güntekin'in Siyasi Görüşü Nedir?
Yeşil Gece ve Hülleci yapıtları haricinde doğrudan ideolojik edebiyat üzerine yazmayan Güntekin, eserlerinde yobazlar ve gericilerle mücadele eden ilerici, aydın kahramanlara yer verir. Romanlarındaki zaman dilimi istibdat ve Cumhuriyet Dönemlerini içine alır, neredeyse hepsinde II. Abdülhamid Dönemi’ne eleştiri bulunur. Öğretmen, memur, doktor ve subaylar Güntekin’in romanlarında farklı bir yere sahiptir. Cehalete, hastalıklara ve düşmana karşı zafer kazanma mücadelesi veren insanlar Güntekin’in romanlarında yüceltilmiştir.
Reşat Nuri Güntekin'in Siyasi Hayatı Olmuş Mudur?
Reşat Nuri Güntekin 1939 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi 6. ve 7. dönemlerinde Cumhuriyet Halk Partisi Çanakkale Milletvekilliği görevini yürütmüştür.
Reşat Nuri Güntekin'in Atatürk Hakkındaki Görüşleri Nelerdir?
Reşat Nuri Güntekin, Mustafa Kemal Atatürk’e saygı ve sevgi duymuştur. Yazar Anadolu’nun aydınlanma hareketine yazılarında yer vermiş ve hatta eserlerini aydınlanma hareketi üzerine kurgulamıştır. Mustafa Kemal Atatürk, Büyük Taarruz’dan hemen önceki gün bitirdiği “Çalıkuşu” romanını İsmet İnönü ve diğer silah arkadaşlarına da tavsiye etmiştir. Cumhuriyet’in ilanından sonra yapılan dil kongresi çalışmalarına Reşat Nuri Güntekin’i de davet etmiştir. Güntekin’in de dâhil olduğu edebiyat grubu üç yıl kadar süre boyunca Türkçeyi Arapça ve Farsça kelimelerden temizleme ve yerine uygun kelimeler bulma üzerine çalışmıştır.
Reşat Nuri Güntekin'in En Popüler Alıntıları Nelerdir?
İşte kalbe dokunan Reşat Nuri Güntekin sözleri içinden seçilmiş 20 alıntı:
Reşat Nuri Güntekin'in Aldığı Ödüller Nelerdir?
Reşat Nuri Güntekin “Yaprak Dökümü” romanıyla 1922 yılında Türk Edebiyat Cemiyeti Roman Yarışması’nda birincilik ödülü almıştır. Aynı roman 1925 yılında Yunanistan Türk Edebiyatı Yarışması’nda birinci olmuştur. Bununla birlikte “Yeşil Gece” romanı Türk Edebiyatı Derneği tarafından birincilikle ödüllendirilmiş, “Göl İnsanları” romanıyla da dereceye girmiştir.
Reşat Nuri Güntekin'in Çalışma Yöntemi Nasıldır?
Reşat Nuri Güntekin, Hikmet Feridun Es’e verdiği bir röportajda çalışma yöntemini şöyle açıklamıştır: “Roman ve hikâye yazarken konunun evvela asıl canlı noktası, amudi fıkarisi (belkemiği) gelir. Bu amudi fıkaridir ki bana yazmak arzusunu verir. Bu bazen bir vak'a olur, beni alâkadar eden bir vak'a... Fakat çok kere pek alakadar olduğum insan tipi. (Şu vak'ayı veya şu insanı, şu tipi yazayım) derim. Bu suretle eserin iki adımı atılmış olur. Mevzuu pek iptidai bir şekilde fikrime gelir. Hiçbir zaman hemen derhal bu mevzunun planını yapıp da yazmağa başladığım vaki değildir. Bulduğum mevzuu zihnimde bir köşeye atarım. Onun francala hamuru gibi kendi kendine kabarması için uzun müddet bırakırım. Çok defa aradan birçok senelerin geçtiği de vakidir. Bu müddet zarfında mevzua bazı ilaveler yaparım. Bazı kısımlarını tayyederim, atarım, çıkarırım. Vakaları retuş ederim. Tipleri develope ederim (geliştiririm).. Yazma işine başladığım zaman da çok muntazam çalışırım. Romanın sonunu nasıl bitireceğimi tayin etmeden yazıya başlamam. Evvela umumi bir şema yaparım. Fakat eser henüz definitif (kesin, belirli) olmamıştır. Ortada şahıslar vardır, vakalar vardır, eserin ana hatları vardır. Fakat yazmaya başladıktan sonra şahıslar ekseriyetle hüviyetlerini değiştirirler, evvelce hiç düşünmediğim vak'alar, yeni şahıslar gelir.” (Hikmet Feridun Es, “Reşat Nuri Nasıl Yazdığını Anlatıyor”, Muhit, 1933, Der.: Hilmi Yücebaş)
Reşat Nuri Güntekin Çocukluğu Nasıldır?
Reşat Nuri Güntekin ya da asıl adıyla Mehmet Reşat, askeri doktor İbrahim Nuri Bey ve Erzurum Valisi Mareşal Yaver Paşa’nın kızı Lütfiye Hanım’ın çocukları olarak İstanbul Üsküdar’da dünyaya gelmiştir. Çocukluğunda babasının klasiklerden oluşan kütüphanesindeki kitapları okumaktan hoşlanan Reşat Nuri, okulu sevmeyen bir çocuktur. Evde kaldığı süre boyunca lalası Şakir Ağa’nın masalları ve kadınların akşamları okudukları romanlar Reşat Nuri Güntekin edebi kişiliği yapı taşlarıdır. Neşeli ve duygusal bir çocuk olan Reşat Nuri’nin eserlerinde de bu duyguyu görmek mümkündür.
Reşat Nuri Güntekin Eğitim Hayatı Nasıldır?
Güntekin, eğitimine Üsküdar Selimiye Mahalle Mektebi’nde başlasa da babasının memuriyeti dolayısıyla farklı okullarda devam etmiştir. İlköğrenimini Çanakkale’de tamamlayan Reşat Nuri Güntekin orta öğreniminin ilk yıllarını Çanakkale İdadisi’nde geçirmiştir. Daha sonra Galatasaray Sultanisi ve İzmir Saint Joseph Frerler Mektebi’ne devam eder. 1908 yılında, sınavla girilen İstanbul Darülfünun Edebiyat şubesinde okumaya hak kazanır. 1912’de mezun olur.
Reşat Nuri Güntekin Edebi Kişiliği Nasıldır?
Reşat Nuri Güntekin, toplumsal meseleleri karakterlerin iç dünyalarıyla harmanlayarak anlatmıştır. Eserlerinde gözleme dayalı gerçekti bir anlatım tarzı yer almaktadır.
Reşat Nuri Güntekin Nerelidir?
Reşat Nuri Güntekin Üsküdar, İstanbul doğumludur. Anne tarafının da babasının Erzurum Valisi olması itibariyle bu bölgelerden olduğu düşünülmektedir.
Reşat Nuri Güntekin'in Babası Kimdir?
Reşat Nuri Güntekin’in babası askeri doktorluk yapmış İbrahim Nuri Bey’dir.
Reşat Nuri Güntekin Evlendi mi?
Reşat Nuri Güntekin öğretmenlik yaptığı 1927 yılında Erenköy Kız Lisesi’nden yeni mezun olan öğrencisi Hadiye Hanım ile evlenmiştir. Hadiye Güntekin, sıtma konusundaki mücadelesi ile bilinen İzmitli Dr. Feyzullah İzmidi’nin torunudur.
Reşat Nuri Güntekin'in Eşi için İmzaladığı Kitap Nedir?
Yazar, eşi Hadiye Güntekin için “Miskinler Tekkesi” kitabını imzalamıştır. 30 Ekim 1946 yılında “En sevdiğim kitap en sevdiğim insana, yani Hadiye’ye” notu ile imzaladığı kitap 2019 yılında Erzincan’da bulunan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi deposunda tesadüfen bulunmuştur.
Reşat Nuri Güntekin'in Çocukları Kimdir?
Güntekin çiftinin tek çocuğu olan Ela Güntekin 11 Mart 1941 yılında dünyaya gelmiştir. Reşat Nuri Güntekin’in Paris kültür ataşeliği döneminde Ela ilkokula başlamıştır. Aile Türkiye’ye döndüğünde Ela Güntekin ilkokul beşinci sınıfta okumaktadır. Nişantaşı’ndaki Nilüfer Hatun İlkokulu’nda eğitimi devam eder. Ela Güntekin bir röportajında babasının çok nazik birisi olduğunu söylemiş ve her akşamüzeri yaptıkları yürüyüşlerden söz etmiştir. Babasının vefatından iki yıl sonra, 1958 yılında Dame de Sion’dan mezun olan Ela Gültekin, İstanbul Ün. Sosyoloji ve Felsefe Bölümü’ne girer. Ardından da Sorbonne’da edebiyat eğitimi almaya başlar. Ela Güntekin bu yıllarda Tanşuğ Bleda ile evlenmiştir. Bleda ile 1968 yılına dek evli kalan Güntekin TRT’de Merkez Program Dairesi’nde program uzmanı olarak çalışmaya başlar. Bu dönemde AST oyuncularından Mehmet Keskiner ile bir evlilik yapar. Dönemin baskıcı siyasi ortamları nedeniyle çalıştığı kurumdan istifa etmesi için zorlanır. Farklı işlerde görev alan Ela Güntekin, 1991 yılında emekli olduktan sonra Boğaziçi Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışır. Aynı dönemde çeviri yapmaya başlar.
Reşat Nuri Güntekin Evi Nerede?
Reşat Nuri Güntekin evi Büyükada - Maden, Yılmaz Türk Caddesinin 143 numaralı adresinde bulunmaktadır. 3 katlı evin dış cephesi pembe pervazlıdır. Yazarın ölümünden sonra müzeye dönüştürülen evde Güntekin’in özel eşyaları, kitapları, el yazmaları ve kişisel eşyaları sergilenmektedir.
Reşat Nuri Güntekin Kaç Yaşında Vefat Etti?
Güntekin, 7 Aralık 1956 tarihinde, 67 yaşında hayata gözlerini yummuştur. Yazar, akciğer kanserinin tedavisi için gitti Londra’da vefat etmiş.
Reşat Nuri Güntekin Mezarı Nerededir?
Reşat Nuri Güntekin, İstanbul’da Karacaahmet Mezarlığı’na defnedilmiştir. Karacaahmet Mezarlığı İstanbul’un Üsküdar ilçesinde yer almaktadır. Burası şehrin en büyük ve en eski mezarlığıdır.
Reşat Nuri Güntekin Hakkındaki Kitaplar Nelerdir?
Reşat Nuri Güntekin hakkında yazılmış 5 kitap aşağıda listelenmiştir:
- Eyüp Bulun, Reşat Nuri Güntekin, Siyah Beyaz Yayınları
- Derleme, Reşat Nuri Güntekin Yaşamı, Sanatı, Yapıtlarından Seçmeler, Bilgi Yayınevi
- İbrahim Zeki Burdurlu, Reşat Nuri Güntekin, Toker Yayınları
- Baki Asiltürk, Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Hastalık, İkaros Yayınları
- Beyhan Uygun Aytemiz, Narsisistik Yansımalar: Reşat Nuri Güntekin'in Romanlarında Aşk, Kimlik, Anadolu, Kriter Yayınları
- Derleme, Reşat Nuri Güntekin Yaşamı, Sanatı, Yapıtlarından Seçmeler, Bilgi Yayınevi
Reşat Nuri Güntekin Hakkındaki Belgeseller Nelerdir?
Reşat Nuri Güntekin hakkında birçok farklı kişi ve kurum tarafından yapılmış belgeseller bulunmaktadır. Bu belgesellerden üçü şöyledir:
- Güntekin hakkında yapılmış ve en çok izlenen araştırma programı - belgesel niteliğindeki filmlerden biri 2019 yılında Mehmet Barlas ve Selim İleri’nin “Hayat Bir Sanat” programında yayınlanmıştır.
- Reşat Nuri Güntekin ve Ailesi Belgeseli ise TC Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla hazırlanmış, Dursun Şahin’in YouTube kanalında yayınlanmıştır.
- TRT tarafından hazırlanan “Yalnız Okurlar İçin” hazırlanan içerikler arasında yer alan Reşat Nuri belgeseli, TRT Arşiv YouTube kanalında izlenebilir.
