Abdurrahman Cahit Zarifoğlu (1 Temmuz 1940, Ankara - 7 Haziran 1987, İstanbul), Cumhuriyet Dönemi'nde şiir, hikaye, roman, tiyatro, deneme, günlük ve masal gibi farklı türlerde birçok eser yazmış Türk yazar, şair, hikaye yazarı ve çevirmendir.
Cahit Zarifoğlu'nun biyografisi incelendiğinde okuma yazmayı henüz okula gitmeden öğrendiği, ilkokula Siverek’te başlayıp Ankara’da tamamladığı görülmektedir. Ortaokulu ve liseyi Maraş’ta tamamlamıştır. Lise yıllarında Alâeddin ve Rasim Özdenören, Erdem Beyazıt, Ali Kutay ve Akif İnan ile tanışmış, dost olmuştur. Yükseköğrenim için İstanbul'a giden Cahit Zarifoğlu 1961 yılında İstanbul Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümüne kaydolmuştur. Üniversite yıllarında Necip Fazıl Kısakürek, Sezai Karakoç gibi karakterine ve yazar kimliğine etki eden kişilerle tanışma fırsatı bulmuştur. Şair, üniversiteden mezun olduğunda yıl 1971'dir.
Cahit Zarifoğlu'nun yaşam özeti birçok macerayla doludur. Uçmaya ilgi duymuş, Eskişehir’de Türk Hava Kurumu’nun uçuş kurslarına katılarak Millî Model Uçak B Sertifikası almıştır. Dil kursu için Almanya’ya ya gitmiş, otostopla Avrupa’nın çeşitli şehirlerini dolaşmıştır. Öğretmenlik, çevirmenlik, mütercim-sekreterlik gibi birçok işte çalışmıştır. Cahit Zarifoğlu Mavera dergisini ve Akabe Yayınevi'nin kurucularındandır. Dergiye yazı yollayan gençlerle sayısız mektup yazmıştır.
Abdurrahman Cahit Zarifoğlu, çeşitli dergi ve gazetelerde yayımlanan yazılarında zaman zaman Abdurrahman Cahit, Abdurrahman Cem, ACZ, Adem Yaşar, Ahmet Sağlam, Vedat Can, Zarifoğlu gibi adlar kullanmıştır. Kendi sesine sahip, kural koyucu bir şair olan Cahit Zarifoğlu, İslami söylemin önemli temsilcilerinden kabul edilmektedir. Eserleri günümüzde okurlar tarafından ilgiyle okunmakta ve yorumlanmaktadır.
Cahit Zarifoğlu’nun 31 adet eseri aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu'nun ilk şiir kitabı 1967 yılında çıkardığı "İşaret Çocukları"dır. Zarifoğlu bu kitabını burslarından biriktirdiği paralarla, maddi zorluklar altında bastırmıştır. Fakat dağıtma imkanı bulamamış, askere gideceği dönemde emaneten bir yere bırakmıştır. Kitaplar çok üzün süre alınmayınca da bir süre sonra soba tutuşturmak için kullanılmıştır.
Cahit Zarifoğlu’nun otuzdan fazla kitabı vardır.
Cahit Zarifoğlu’nun 5 adet şiir kitabı aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu’nun en ünlü beş şiiri aşağıda verilmiştir:
YEDİ GÜZEL ADAM
Bu insanlar dev midir
Yatak görmemiş gövde midir
Bir yara açar boyunlarında
Kol kola durup bağırdıklarında
-Ya kurbanın olam
Dağlar önüme durmuş
Ki dağlanam
Çekip pırıl pırıl mavzerler çıkardılar oyluk etlerinden
Durdular ite çakala karşı yarin kapısında
Yedi adam biri bir gün
bir kan gördü
gereğini belledi
yâri alsa koynuna
Ayırmaz kanı yanından
Beyaz haberlerim var kardeşlerim
-Bir güzel ince gelin
Kabartır göğsünü toz duman içinde
gelinliği durur çıkartıp bıraktığı yerde
İçerlerden bir taşlı tarladan
Kaynayan nehrin gözünde
unutmuş gelin alınlığını
Avuçları sıcacık yumulu beline dayalı
Kalın bilekli badem topuklu
Seyirtir o ince gelin
grevli'ler şifalar götürmek için
Beyaz haberlerim var kardeşlerim
-Gölgesiz meydanlara
aklı yağmalayanlara arasından
yayılırsa karanlık fısıltılar
Ya da güzel dışlı yapa çiçekleri
Muhtemel bir genç kızın
Başına atılırsa
Yedi adamdan biri
Bir gün bir kan göreni
Kabukları soyulmuş
Taze devrilmiş bir ağaç gibi
Çeker çıkarır kendi kadınlardan
Fırlar yataklarından tatlı uykudan
Çıplak çıkarır kendi kadınlarından
Fırlar yataklarından tatlı uykudan
Çıplak yalın ve güzel adaleli
O er alarak
Seğirtir dans eder gibi
-Önce sağlam olmalı arkam
O ince gelin
Belirir hemen ardında erin
1000 yıl durmadan en atmış bir çınar gibi
...
ANILAR DEFTERİNDE GÜL YAPRAĞI
Anılar defterinde gül yaprağı
Gibi unutuldum kurudum
Başıma düşmüş sevda ağı
Bir başıma tenhalarda kahroldum
Sen kim bilir, rüzgârlı eteklerinle
Kim bilir hangi iklimdesin, ben
Sensiz bu sessizlikle
Deli gibiyim sensiz
Bu sessizlikle
Ayrılıkla başım belada
Gözlerini çevir gözlerime
Yoksa sensiz bu sessizlikle
Deliler gibiyim
Sensiz bu sessizlikle
SULTAN
Seçkin bir kimse değilim
İsmimin baş harfleri acz tutuyor
Bağışlamanı dilerim
Sana zorsa bırak yanayım
Kolaysa esirgeme
Hayat bir boş rüyaymış
Geçen ibadetler özürlü
Eski günahlar dipdiri
Seçkin bir kimse değilim
İsmimin baş harflerinde kimliğim
Bağışlanmamı dilerim
Sana zorsa yanmaya razıyım
Kolaysa affı esirgeme
Hayat boş geçti
Geri kalan korkulu
Her adımım dolu olsa
İşe yaramaz katında
Biliyorum
Bağışlanmamı diliyorum
SEVMEK DE YORULUR
Bir adam bir kadın var içimde iyice anladım
Bana bunu sessizce anlatıyorlardı
Bir yerde onların yönlerinden
alımlı bir zarf katlanmıştı uzaktaki
bulvarların geceye vurdukları
çağırmasız kır günlerini zararsız akrepleri
uzunlamasına yaşayıp yatay bir çocukla kalkan
bir sürü alışkanlıklar taşıyan
insanlığımızı gülüşü yalnızlar çarşısında
çağrılmış gümüş seslerini aynadaki yüzlerin
başkası sevsin diye en seçkin yerine
bir şal gezdirirdi
İnsanlığımıza bir şey getirirdi yalnızlarla
Bir sen varsın hep saçların ağzın
Bir merdiven hücresinde
uzak çağrışımlarla koşardın ya bensem
seni sonsuz gelişinle
saçından tanıyor gülüşünden kaçıyor
eğilip başını içlerimden geçtiğin zaman
uzağa bir yolcuya karşı çıkar gibi
Artık gecikmiş alışıldığım gidişinle
davranılmaz üstünde durulmaz
hiçbir tüfeğe gelmez bir kekliksem
…
AŞKA DAİR
Öyle sofralar gördüm ki
İnsan kasları vardı tabaklarda
O eğik gövdeler önünde yalnızlık
Her şeyi birbirinden uzağa çarpıyordu
Bir kadın
Bir erkek
Gizlice soluyordu
Bir erkek av arkadaşından
Av durgunluğu gibi gösterip saklayarak
Kamışlıktaki sazların arasından
Ilık ve yapışkan fısıltıları
Ayırarak alarak
Urgan gibi bedenine doluyordu
Her şeye benzeyebilirken o
Hiçbir şey benzemezken ona
O ünlü borazan
Başlarsa saçlarımızın diplerinden
Üfürmeye. - Yırtıcı bir hayvan
Kimliği yapışır yakamıza
Bir erkek mi o
Göle yatmış bir güneş demetinde
O mor ışında
Bir köpek ölüsü gibi yatan
Hızla kayan
Yoksa bir yaban ördeği gölgesi mi
Cahit Zarifoğlu 100’den fazla şiir yazmıştır.
Cahit Zarifoğlu’nun en ünlü şiiri “Yedi Güzel Adam”dır.
Cahit Zarifoğlu’nun ilk şiiri bilinmemektedir.
Cahit Zarifoğlu'nun şiirleri imgeye dayalı özgün bir dile sahiptir. İkinci Yeni şiirinin etkilerini taşımakla beraber teknik bakımdan belli bir şaire bağlanmayan, içerik itibariyle İslami kaynaklara yönelen şiirlerdir. Zarifoğlu’nun şiirleri değişik soyutlamalara ve imgelere ev sahipliği yaptığı, kapalı bir dile sahip olduğu için anlaşılması zor şiirler olarak yorumlanmıştır. Cemal Süreya'nın Cahit Zarifoğlu'nun şiiri hakkında yorumu şu şekildedir: "Zarifoğlu şiirinde çok şey serüven duygusundan doğmuştur. Serüveninin kahramanı kendisidir."
Cahit Zarifoğlu, şiirleriyle çeşitli İslam ülkelerinde yapılan zulümlere karşı ses çıkarmıştır. Hümanist kişiliğini şiirlerine yansıtmış, insanın dünyadaki yeri, aşk, manevi güç, varoluş kaygısı, Allah ve ahiret gibi konuları işlemiştir. Cahit Zarifoğlu şiirleri şekil endişesi taşımayan, evrensel nitelikli düşünsel unsurlar içeren şiirlerdir.
Cahit Zarifoğlu tek bir türe bağlı kalarak şiir yazmamıştır. Şiirleri şekil endişesi taşımamaktadır.
Cahit Zarifoğlu, İkinci Yeni şiirinden etkilenmiştir fakat içerik olarak İslami kaynaklara yönelmiştir ve bu yönüyle onlardan ayrılmaktadır. Zarifoğlu, şiire ve şaire karşı bakış açısını şu sözlerle ifade etmiştir: "Çünkü şiir yaptığımız bir şey değildir. (ah bütün eşya öyle değil mi?) Şiir kendisi var. Bir rastlantıyla değil, tersine bir özel iradeyle çıkıyor yeryüzüne. Barajdaki su, kendine bırakılmış kanallardan akar. İnsan bütününün arkasında bekleyen şiirin aktığı kanallar değil mi şair?"
Cahit Zarifoğlu, şiirlerinde ölçü kullanmamıştır.
Cahit Zarifoğlu, tek bir kafiye çeşidine bağlı kalmamıştır ve tüm şiirlerinde de kafiye kullanmamıştır. Şiirinde aliterasyon, asonans kullandığı da olmuştur.
Cahit Zarifoğlu’nun şiirleri günümüzde Beyan Yayınları ve Ketebe Yayınları tarafından yayımlanmaktadır. Cahit Zarifoğlu’nun şiirlerinin yayımlandığı gazete ve dergilerin bir kısmı aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu’nun 2 adet çocuk şiir kitabı aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu’nun hikaye türündeki 2 adet eseri aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu’nun 8 adet çocuk hikayesi aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu’nun 2 adet romanı aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu’nun 2 adet tiyatro eseri aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu’nun günlük türündeki eserinin adı "Yaşamak"tır.
Cahit Zarifoğlu’nun 2 adet denemesi aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu’nun araştırma türündeki eserinin adı "Rilke'nin Romanında Motifler"dir.
Cahit Zarifoğlu, Cumhuriyet Dönemi yazarıdır.
Cahit Zarifoğlu, İslami dünya görüşüne sahiptir ve bu görüşünü sanatına da yansıtmıştır.
Cahit Zarifoğlu, İkinci Yeni şiirinden etkilenmiştir.
Cahit Zarifoğlu’nun etkilendiği isimlerin bir kısmı aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu, eserleri, okurlara yolladığı mektupları ve fikirleriyle hem kendi döneminde hem de vefatının ardından birçok kişiyi etkilemiş, sanatçılara yol göstermiştir.
Cahit Zarifoğlu, edebiyatın hemen her türünde başarılı kabul edilen eserleri bulunan çok yönlü bir yazar oluşu, "kural koyucu" bir şair olması ve çocuk edebiyatına kazandırdığı eserlerle edebiyatımızda önemli bir yere sahip olmuştur.
Cahit Zarifoğlu’nun eserleri günümüzde Ketebe Yayınları ve Beyan Yayınları tarafından yayımlanmaktadır. Cahit Zarifoğlu’nun eserlerinin yayımlandığı gazete ve dergilerin bir kısmı aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu, eserlerinde belirli bir siyasi görüşün propagandasını yapmamıştır. Dindar bir çevrede yetişen ve Müslüman kimliğini kaybetmemiş bir yazar olarak eserlerinin arka planında inançları yer almıştır.
Cahit Zarifoğlu ile ilgili belgeseller ve programlar aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu’nun kitaplarından alınan 20 alıntı aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu, "Yürekdede ile Padişah" isimli kitabıyla 1984 yılında Türkiye Yazarlar Birliği tarafından verilen “Çocuk edebiyatı dalında yılın yazarı” ödülünü almıştır.
Cahit Zarifoğlu'nun ailesinin ve dostlarının öncülüğünde oluşturulan "Cahit Zarifoğlu Şiir ve Edebiyat Girişimi" şairin ölüm yıl dönümüne yakın tarihlerde "Cahit Zarifoğlu Şiir Ödülü" düzenlemekte ve her yıl bir şairi ödüllendirmektedir.
Cahit Zarifoğlu’nun adını taşıyan okulların bir kısmı aşağıda listelenmiştir:
Cahit Zarifoğlu, hem baba hem de anne tarafından Maraşlıdır.
Cahit Zarifoğlu'nun babası Maraşlı Zarifzâdelerden Niyazi Bey'dir. Niyazi Bey, öğretmenlik ve Ankara Defterdarlığında memurluk yapmıştır. Çalışırken bir yandan hukuk fakültesinde okumaya devam etmiştir. Fakülteden mezun olduktan sonra Silvan, Baykam, Siirt, Siverek ve Tunceli’de hâkimlik yapmıştır. 1937 yılına kadar 2 kez evlenmiş ve toplam üç çocuğu olmuştur. 1937 yılında Şerife Hanım ile evlenmiştir. Şerife Hanım ile olan evliliğinden Sait, Cahit, Âbid ve Fevziye adında dört çocuğu olmuştur. Siverek’te hâkimlik yaptığı dönemde ise 4. evliliğini yapmıştır. Bu evliliğini yaptığı dönemde Cahit Zarifoğlu'nun annesi Şerife Hanımın ile hala evlidir. Bu durum Niyazi Bey'in çocuklarıyla olan ilişkisini etkilemiştir.
Cahit Zarifoğlu, 1 Temmuz 1940’ta Niyazi Bey ve Şerife Hanım'ın çocuğu olarak Ankara’da dünyaya gelmiştir. Baba tarafından soyu Kafkasya’dan gelmektedir. Şairin anne ve babası dini değerlerine düşkün kişilerdir ve çocuklarının dini kimliklerinin oluşmasında etkili olmuşlardır. Cahit Zarifoğlu'nun babası annesi ile evlenmeden önce iki evlilik yapmış ve bu evliliklerinden çocukları olmuştur. Zarifoğlu'nun, annesi Şerife Hanım'dan Sait, Fevziye ve Abid adında üç kardeşi vardır. Ağabey Sait, aile için baba figüründedir. Cahit Zarifoğlu, içe kapanık, zeki ve inatçı bir çocuktur. Annesine oldukça düşkündür. Babasının annesinin üzerine tekrar evlenmiş olması ve bu durumun aile içinde oluşturduğu gerginlik çocukluk yıllarının zor geçmesine neden olmuştur.
Cahit Zarifoğlu, okuma yazmayı, resim yapmayı ve Kur’an okumayı okula başlamadan önce annesi ve anneannesiyle mahalle hocalarından öğrenmiştir. İlkokula Siverek’te başlamış, ortaöğrenimini Kahramanmaraş'ta tamamlamıştır. Zarifoğlu, liseyi de Maraş'ta okumuştur ve bu yıllarda edebiyatla ilgilenen bir arkadaş grubuna dâhil olmuştur. Alâeddin ve Rasim Özdenören, Erdem Bayazıt, Ali Kutay ve Akif İnan ile arkadaşlık etmiş, çeşitli faaliyetlere katılmıştır. Zarifoğlu içine kapanık, düşünceli birisidir. Bu nedenle arkadaşları ona "Aristo" adını takmıştır. Matematik ve edebiyat derslerinde başarılıdır. Başka öğrencilere matematik dersleri vermiştir. Fakat dersler dışında şeylere ilgi duymuş ve liseyi üç yıl uzatmıştır. Cahit Zarifoğlu gazeteciliğe ve uçmaya ilgilidir. Eskişehir’de Türk Hava Kurumu’nun uçuş kurslarına katılmış ve Millî Model Uçak B Sertifikası alıştır.
Cahit Zarifoğlu yükseköğrenim için 1961 yılında İstanbul Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümüne kaydolmuştur. Bu yıllarda "Açı" isimli bir dergi çıkarmaya çalışmıştır fakat dergi tek sayılık bir deneme olarak kalmıştır. Lise arkadaşlarıyla görüşmeye devam etmiş, Necip Fazıl Kısakürek'in sohbetlerine katılmıştır. Dergilerde şiirleri ve hikâyeleri yayımlanmıştır. Cahit Zarifoğlu, üniversiteyi on yılda tamamlayarak 1971 yılında Alman Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun olurmuştur.
Cahit Zarifoğlu, eserlerinde insanın özünü anlatmayı amaçlayan ve öykü, roman, masal, günlük, tiyatro ve deneme gibi türlerde eserleri olan; fakat daha çok şiirleriyle ön plana çıkan bir yazardır. Yazar kimliğinin oluşmasında ailesi, arkadaş çevresi, kendi iç dünyası, üniversite eğitimi, Sezai Karakoç ve Necip Fazıl Kısakürek etkili olmuştur. Eserlerinde insanı tüm yönleriyle derinlemesine işlemiş, ruh dünyasına inmeye çalışmıştır. İslami söylemin önemli temsilcilerinden kabul edilmektedir. Yazmayı bir yaşam biçimi haline getiren Cahit Zarifoğlu daha çok şairliği ile ön plana çıksa da masallarıyla da çocuk edebiyatının önemli yazarlarından olmuştur.
Cahit Zarifoğlu, 1976 yılında Necip Fazıl'ın aracılık etmesiyle Arvasilerden, Seyyid Kasım Arvasi'nin kızı Berat Hanım'la evlenmiştir.
Cahit Zarifoğlu'nun Berat Hanım'la olan evliliğinde Betül, Ayşe Hicret ve Arife adında üç kızı Ahmet adında da bir oğlu olmuştur.
Cahit Zarifoğlu, 7 Haziran 1987 tarihinde pankreas kanseri nedeniyle İstanbul’da vefat ettiğinde 46 yaşındadır.
Cahit Zarifoğlu'nun mezarı Beylerbeyi Küplüce Mezarlığı’ndadır.
Cahit Zarifoğlu hakkında bilgi içeren kitapların bir kısmı aşağıda listelenmiştir:
