Behçet Kemal Çağlar (23 Temmuz 1908 - 24 Ekim 1969); şiir, destan, tiyatro, inceleme, antoloji, gezi, anı ve biyografi gibi türlerde birçok eser yazmış Türk şair, yazar, siyasetçi ve mühendistir. Hocası Faruk Nafiz Çamlıbel ile beraber 10. Yıl Marşı'nı yazmıştır.
Behçet Kemal’in biyografisi incelendiğinde iyi eğitim almış, edebiyata düşkün bir aile çevresinde yetiştiği görülmektedir. Babasının sürekli değişen görev yeri nedeniyle erken yaşta farklı kültürleri tanıma fırsatı bulmuştur. İlkokula Bolu İmaret Mektebi'nde başlamış, farklı şehirlerde devam ettikten sonra Kayseri'de tamamlamıştır. Ortaokulu ve liseyi de Kayseri'de okumuştur. 1925 yılında Zonguldak Maden Mühendis mektebine girmiş ve 1929 yılında yüksek maden mühendisi olarak mezun olmuştur.
Behçet Kemal Çağlar, eğitim hayatının ardından 1930 yılında Sanayi Vekâleti Maadin Dairesi Merkez Mühendisi olarak Ankara'ya atanmıştır. 1935 yılında Halkevleri Müfettişi görevine başlamıştır. Bu görev şairin yaşam özeti için önemlidir. Müfettişliği süresince yurdun birçok yerini dolaşma, gözlem yapma fırsatı bulmuştur.
Çağlar, 1943 yılında Erzincan milletvekili olarak meclise girmiştir. Milletvekilliği süresince inandığı doğruları savunmaktan çekinmemiştir. 1949 yılında istifa ederek görevinden ayrılmıştır. Siyasetti bıraktıktan sonra İstanbul’a taşınmıştır.
Behçet Kemal Çağlar’ın kitapları; Varlık Yayınevi, Sel Yayınları, İnkılap Kitabevi, Akbank Kültür Yayınları, Türk Dil Kurumu Yayınları ve IQ Kültür Sanat Yayıncılık gibi birçok yayınevi tarafından yayımlanmıştır.
Behçet Kemal Çağlar’ın 23 adet eseri aşağıda maddeler halinde listelenmiştir:
Behçet Kemal Çağlar’ın ilk edebi eseri Kayseri’de öğrenci olduğu dönemde Atatürk’ün ziyareti dolayısıyla yazdığı söylevdir. Söylev çok beğenilmiş ve tüm gazetelerde yayımlanmıştır.
Behçet Kemal Çağlar’ın 20’den fazla yayımlanmış kitabı vardır.
Behçet Kemal Çağlar’ın 5 adet şiir kitabı aşağıda listelenmiştir:
Behçet Kemal Çağlar’ın en ünlü şiirlerinden beşi aşağıda verilmiştir:
CUMHURİYET
Ey bizlere bugünü kazandıran şehitler.
Ey hürriyet yolunda can veren koç yiğitler.
Ey kahraman Atatürk, sizlere minnettarız.
Rahat rahat uyuyun nöbette bizler varız.
Canımızdan azizdir bıraktığın emanet,
Cumhuriyet şereftir, namustur Cumhuriyet.
Ateş içinde doğduk uyku bize yaramaz
Ölüm bile arasa bizi evde bulamaz.
Tarlada, fabrikada, kışlada okuldayız,
Fakat hep bir emelde, bir yönde bir yoldayız.
Bugün hürriyet için Kore'yi vatan bildik,
Edirne, Çanakkale, İzmir, Ardahan bildik.
İnandığımız yolda çiğneriz dağı düzü,
Hak edenin bağrına saplarız süngümüzü.
Harikalar yaratır bir damlacık Türk kanı,
Dünyalar alkışlıyor bir avuç kahramanı.
O bir avuç kahraman biliyor tarihini,
Onu muzaffer eden şanı, kanı ve dini.
Seve seve bırakıp köydeki ocağını,
Göz kırpmadan veriyor kolunu bacağını.
O böyle haşroldukça hürriyetle, imanla,
Türk yurdu yükselecek her gün şerefle, şanla.
İmanlı göğüslere karşı dağlar duramaz,
Coşarsak selimize dünyalar bent vuramaz.
Türküz düşman üstüne işte böyle akarız,
Yirmi Milyon ateşiz, yirmi dünya yakarız,
Ey ölümsüz Atatürk şerefisin milletin,
Bekçisiyiz tek kalsak inan CUMHURİYET'in...
HÜRRİYET BAYRAMIMIZ
Bugün tarih boyunca hür yaşamış bir millet,
Üstüne çökse dünya, hürriyet ister elbet!
İnsan için hürriyet, ekmek gibi, su gibi,
Hürriyetsiz sürünmek, ölüm uykusu gibi...
Üç kıtada sayısız devlet kurmuş Türklere,
Sömürge halkı gibi kim bakacak boş yere?
Türk'ü sömürge halkı gibi esir yaşatmak,
İnsan arslanı demir gibi bir kafeste kuşatmak,
Çaresiz ve tedbirsiz kalmış olsa da yine
Bunu Türk'e hoş görmek, yapmak kimin haddine?
Türk nasıl gündüz gözü geceye sapabilir?
Ne sultan yapabilir, ne düşman yapabilir?
Birinci Cihan Harbi, çullanmış bütün cihan:
Türklük için en çetin, en karanlık bir zaman...
Atatürk başa geçip silkinince ansızın,
Türklük hakkından gelmiş bin türlü imansızın,
Hür yaşamak azmini görürüz insanda biz,
Göğsümüz kabararak 23 Nisan'da biz.
MEVSİMLER
Oh! Açıldı gözüm, gönlüm
Gördüm... Gördüm... Gördüm
Dur, bağırma avaz avaz.
Neyi gördün a yaramaz?
Dallar çiçek açtı, açtı.
Kırlangıçlar uçtu, uçtu.
Kar eridi, sular coştu...
Oh, ne hoştu, oh ne hoştu...
Oh! Açıldı gözüm, gönlüm
Gördüm... Gördüm... Gördüm
Dur, bağırma avaz avaz.
Neyi gördün a yaramaz?
yeşil başak altın oldu
Değirmene buğday geldi
Ne güzeldi... ne güzeldi...
ATATÜRK'E MEKTUP
Her gün yazar, bu gün yollarız, Atam.
Ne kadar Türk varsa o kadar selâm
İnsan gönülleri dolusu hürmet,
Ne kadar Türk varsa o kadar minnet...
Gönlümüz çırpınıp istiyor artık
Sana ermekçin ey fırtına kuşu
Yola çıkmak yalın ayak, baş açık
Tırmanmak gök denen mavi yokuşu
...
AĞIT
Yok gayri bizlere uyku dünek vay
Kime bel bağlayak kime dönek vay
Vay amansız ecel alçak felek vay
Türklük yüreğini dağlasın gayrı
Cihan da bizimle ağlasın gayrı.
Ağla gözüm ağla yaşlar dil olsun
Kurumuş dereler baştan sel olsun
Çiçek kara açsın çayır kül olsun
Türklük yüreğini dağlasın gayrı
Cihan da bizimle ağlasın gayrı
...
Behçet Kemal Çağlar 200’den fazla şiir yazmıştır.
Behçet Kemal Çağlar’ın en ünlü eseri 10. Yıl Marşı’dır.
Behçet Kemal Çağlar'ın ilk şiirleri lisede okuduğu dönemde Misak-ı Milli gazetesinde yayımlanmıştır.
Behçet Kemal Çağlar, şiirlerini yazarken Atatürkçü, devrimci ve milliyetçi kişiliği ile Anadolu'ya ve Türk milletine olan sevgisinden beslenmiştir. Coşkun içerikli şiirler yazmış, biçim olarak gelenekten yararlanmıştır. Türkçe kelimeler kullanmaya özen göstermiştir. Şiirlerinde söylem ön planda olsa da estetik bir haz oluşturmaya da çalışmıştır.
Behçet Kemal Çağlar, Ankaralı Âşık Ömer mahlasını kullanarak "Atatürk’e Ağıt" ve "Cumhuriyet Destanı" gibi halk şiiri çevresinde eserler kaleme almıştır. Şairin milli temalar dışında aşk ve hayat temalı şiirleri de vardır.
Behçet Kemal Çağlar, tek bir şiir türüne bağlı kalmadan farklı türde şiirler yazmıştır. Eserlerinde hem destan, koşma, semai, varsağı, mani gibi geleneksel nazım şekillerini hem sone, terza-rima, triyole gibi Batı edebiyatından alınan nazım şekillerini kullanmıştır. Serbest tarzda yazdığı şiirler de vardır.
Behçet Kemal Çağlar’ın edebi beğenilerini ve Atatürkçü, devrimci ve milliyetçi kişiliğini yansıtan özgün bir şiir anlayışı vardır.
Behçet Kemal Çağlar, şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmıştır.
Behçet Kemal Çağlar, şiirde geleneğe bağlıdır ve tüm kafiye çeşitlerini kullanmıştır. Kafiye, redif, aliterasyonlar ve asonanslarla şiirlerinde güçlü bir ahenk oluşturmuştur.
Behçet Kemal Çağlar’ın şiirlerinin yayımlandığı gazete ve dergiler aşağıda maddeler halinde listelenmiştir:
Behçet Kemal Çağlar’ın hikâye türünde eseri yoktur.
Behçet Kemal Çağlar’ın tiyatro türünde 2 eseri aşağıda listelenmiştir:
Behçet Kemal Çağlar’ın 12 adet eseri aşağıda listelenmiştir:
Cumhuriyetin 10. yıl dönümü için düzenlenen kutlamada, tüm milletin yüreğinin aynı duygularla çarparak söyleyeceği bir marş hazırlaması istenmiştir. Bu marş Faruk Nafiz Çamlıbel ve Behçet Kemal Çağlar tarafından yazılmış, Cemal Reşit Rey tarafından bestelenmiştir. Marşın bestesi ve güftesi her tarafa göndermiş ve herkesin öğrenmesi sağlanmıştır. İlk kez 29 Ekim günü Cumhuriyetin ilk on yılının yıl dönümünde söylenen marş, büyük bir coşku yaratmıştır. Günümüzde de milli bayram kutlamalarında söylenmeye devam etmektedir.
10. Yıl Marşı aşağıda verilmiştir:
10. YIL MARŞI
Çıktık açık alınla on yılda her savaştan;
On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan;
Başta bütün dünyanın saydığı başkumandan,
Demir ağlarla ördük anayurdu dört baştan.
Türk'üz: Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!
Bir hızda kötülüğü, geriliği boğarız,
Karanlığın üstüne güneş gibi doğarız.
Türk'üz, bütün başlardan üstün olan başlarız;
Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız.
Türk'üz: Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!
…
Behçet Kemal Çağlar Cumhuriyet Dönemi yazarıdır.
Behçet Kemal Çağlar’a göre sanat: “... duranı yürüten, uyuyanı uyandıran, şaşıranı hidayete çağıran şeydir.”
Behçet Kemal Çağlar tek bir edebi akımdan etkilenmemiş, dönemindeki birçok edebi akımdan ve kendi beğenilerinden hareketle özgün bir anlayış oluşturmuştur.
Behçet Kemal Çağlar’ı etkileyen isimlerin üçü aşağıda listelenmiştir:
Behçet Kemal Çağlar, inandığı şeyleri dile getirmekten çekinmeyen yapısı ve coşkulu şiirleriyle birçok yazar, şair ve okuru etkilemiştir.
Behçet Kemal Çağlar 10. Yıl Marşı’nın yazarlarından olması, Atatürk'e olan sevgi ve bağlılığından aldığı güçle yazdığı coşkulu şiirleriyle edebiyatımızda önemli bir yere sahip olmuştur.
Behçet Kemal Çağlar’ın kitapları Varlık Yayınevi, Sel Yayınları, İnkılap Kitabevi, Akbank Kültür Yayınları, Türk Dil Kurumu Yayınları ve IQ Kültür Sanat Yayıncılık gibi birçok yayınevi tarafından yayımlanmıştır. Behçet Kemal’in yazılarını yayımlayan gazete ve dergiler aşağıda listelenmiştir.
Behçet Kemal Çağlar, yaşamı boyunca Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalmış Cumhuriyetçi bir yazardır. 1943 yılında Erzincan milletvekili olarak meclise girmiştir. 1949 yılında istifa ederek görevinden ayrılmıştır. Milletvekilliği süresince Atatürk ilke ve inkılaplarının arkasında taviz vermeden durmuştur. Atılgan bir siyasetçidir. İnandığı doğruları savunmaktan çekinmemiştir.
Behçet Kemal Çağlar, 1930 yılında Sanayi Vekâleti Maadin Dairesi Merkez Mühendisi olarak Ankara'ya atanmıştır. Ankara Erkek Lisesi'nde matematik dersleri de vermiştir. 1935 yılında Halkevleri Müfettişi görevine başlamış ve görevini 1941 yılına kadar sürdürmüştür. Behçet Kemal bu görevi sayesinde yurdun birçok yerini dolaşma, gözlem yapma fırsatı bulmuştur. Halkevleri kapatıldıktan sonra da Türk Kültür Dernekleri için çalışmalar yapmış, “Dernek” dergisini yönetmiştir.
Behçet Kemal Çağlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi 7. ve 8. Dönem Milletvekilidir. Siyasetten ayrıldıktan sonra İstanbul’a taşınmıştır. İstanbul’da Öğretmenlik yapmış ve Şadırvan dergisini çıkarmıştır.
Behçet Kemal Çağlar hakkında çekilmiş profesyonel bir belgesel yoktur.
Behçet Kemal Çağlar’ın eserlerinden alınan 20 alıntı aşağıda listelenmiştir:
Behçet Kemal Çağlar’ın aldığı ödüller bilinmemektedir.
Behçet Kemal Çağlar baba tarafından Kayseri, anne tarafından Erzincanlıdır.
Behçet Kemal Çağlar'ın babası Şaban Hami Bey'dir. Şaban Bey'in babası Vahit Bey, annesi Nimet Hanım'dır. Eğitime ve sanata önem veren bir ailede büyümüştür. İstanbul Halkalı Ziraat Mektebi Aliye'sini bitirmiştir. Alaşehir Suvari Orman Memurluğu'nda bulunmuş, Erzurum Müfettiş Muavinliği'nde atanmıştır.
Şaban Hami Bey, okumaya ve yazmaya düşkün birisidir. Yazdığı şiirlerin yanı sıra aşçılık ve tavukçuluk üzerine de kitaplar yazmıştır. Ziraat alanında birçok makalesi vardır. Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi’nin zirai kısım müdürü ve yazarlığını yapmıştır.
Şaban Hami Bey, Erzincan'da orman müfettişi olarak çalıştığı dönemde Zeliha Naciye Hanım ile evlenmiştir. Bu evlilikten Behçet Kemal, Fikret ve Türkân adını verdikleri üç çocuğu olmuştur.
Behçet Kemal Çağlar, 23 Temmuz 1908'de Erzincan’a bağlı Tepecik köyünde doğmuştur. Ailesinin ilk çocuğudur. İyi eğitim almış, edebiyata düşkün bir aile çevresinde yetişmiştir. Babasının sürekli değişen görev yeri nedeniyle erken yaşta farklı kültürleri tanıma fırsatı bulmuştur. Okumaya ve yazmaya meraklı, tutkulu ve hareketli bir çocuktur.
Behçet Kemal Çağlar'ın babası işi gereği sürekli farklı şehirlere tayin edilmiştir. Bu durum şairin eğitim hayatını da etkilemiştir. İlkokula Bolu İmaret Mektebi'nde başlamış, Konya Numune Mektebi'ne devam etmiştir. 1916 yılına babası Kudüs’e tayini edilince bir süre eğitim hayatına Kudüs'te devam etmiştir. Çağlar, Kudüs'te kaldığı dönemde tekke adabına yakından tanıklık etme fırsatı bulmuştur. Kudüs'ten sonra ailesiyle birlikte Kayseri'ye dönen şair, ilkokulu, ortaokulu ve liseyi Kayseri'de tamamlamıştır.
Behçet Kemal Çağlar, lise yıllarında Faruk Nafiz Çamlıbel ve Eflatun Cem Güney gibi isimlerden edebiyat dersi alma fırsatı bulmuştur. Edebiyata ve şiire meraklı bir öğrencidir. İlk şiirlerini lise yıllarında yazmıştır.
Behçet Kemal Çağlar, 1925-1929 yılları arasında Zonguldak Maden Mühendis Mektebi'nde okumuştur. Babası istediği için mühendislik okuyan şair, edebiyata olan tutkusundan hiçbir zaman vaz geçmemiştir. Yazmaya ve yazdıklarını yayımlamaya devam etmiştir.
Çağlar, 1934 yılında dil öğrenmesi ve milli edebiyat, milli şiir konularında bilgi edinmesi için Atatürk tarafından Londra'ya gönderilmiştir. Şair 1935 yılında ülkesine geri dönmüştür.
Behçet Kemal Çağlar; şiir, destan, tiyatro, inceleme, antoloji, gezi, anı ve biyografi gibi türlerde eserler kaleme almış çok yönlü bir yazardır. En çok şiirleriyle dikkat çekmiştir. Atatürkçü, devrimci ve milliyetçi kişiliğiyle coşkulu eserler yazmıştır.
Behçet Kemal Çağlar evlenmemiştir.
Behçet Kemal Çağlar’ın çocuğu yoktur.
Behçet Kemal Çağlar, 1969 yılında kalp krizi sonucu hayatını kaybettiğinde 61 yaşındadır.
Behçet Kemal Çağlar, annesinin yanına Zincirlikuyu Asrî Mezarlığı’na defnedilmiştir. Şair, mezar taşına şu dörtlüğün yazılmasını vasiyet etmiştir: "Toprağa kanından bir şey katıyor / Kalbi her şiirinde ayrı atıyor / Anayurdun Atatürk’ün aşığı / Behçet Kemal Çağlar burada yatıyor".
Behçet Kemal Çağlar hakkında bilgi içeren dört kitap aşağıda listelenmiştir:
