Bir Mizah Antolojisi Örneği: Cevami`u`l-hikayat

Erken dönem mizah ve eğlence edebiyatını içeren kaynaklar doğru analizlerle değerlendirildiğinde, toplumların zaman ve mekân farklılığına rağmen gülme paydasında bir araya geldikleri görülmektedir. Duygu ve zevklerin evrenselliği prensibi, tarih boyunca Türk kültürünü de oldukça etkilemiş ve diğer kültürlerin mizah malzemeleri, özgün edebiyatımız içerisinde yoğrularak renkli figürler ortaya çıkarılmıştır. Dini, coğrafi ve sosyal etkenler göz önünde bulundurulduğunda Türk mizahının en çok etkilendiği kültürlerin Arap ve Fars kültürleri olduğu görülür. Bu etkileşimi yakından ilgilendiren Farsî edip Avfî`nin (ö. 629/1232) kendisinden önceki Arap edebiyatı eserlerinden derlemiş olduğu Cevâmiu`l-Hikâyât ve Levâmi`u`r-Rivâyât isimli eseridir. Eser Osmanlı döneminde Kanuni Sultan Süleyman`ın emriyle sarayda okutulup dilimize tercüme edilen nadide eserler arasındadır. Çalışmamız söz konusu esere kaynaklık eden Arap edebiyatı eserleri ve 15. yüzyılda Osmanlı Türkçesine yapılan tercüme nüshaları da incelenmek suretiyle bu üç kadim medeniyet arasındaki mizah etkileşimi ortaya koymayı amaçlamaktadır.