Bir, İki, Üç… Türk Edebiyatına Dair Birkaç Metin

Eşrefoğlu Abdullâh Rûmî’nin şu şiirinde de görüldüğü gibi İslâm felsefesindeki Vahdet-i Vücud anlayışı ile Batı felsefesindeki Panteizm birbirine benzemektedir: 
Tecellî-yi şevk-i dîdârun beni mest eyledi hayrân,
“Ene`l Hakk” sırrını cândan anınçün kılmazam pinhân.
…
Değülem oddan u sudan veya toprak u ya yilden,
Ben irden var idüm irden henüz yoğidi bu ezmân.
Zemânsuz bî-zemânam ben nişânsuz bî-nişânam ben,
Dü ‘âlemde hemânum ben benem görinen ü gören.
Görürsin sûretâ âdem benüm emrümdedir `âlem,
Feleklerle melekler hep bana mahkûmdür ins ü cân.
Sanursun Eşrefoğlu`yam ne Rûmî`yem ne İznikî,
Benem ol Dâim ü Bâkî göründüm sûretâ insân.
Bu bilgiler ışığında Panteizm düşüncesi ile ilgili Kâmuran Şipal’in şu sözleri dikkate değerdir: 
“Ve kuşluk vakti, bir bahçede oturuyor biri. Baharın latif ve misk kokulu havasını büyük bir şükran ve hamdüsena duygusuyla ardına kadar açık burun kanatlarından içeri çekiyor. İkindi çayını yudumlayarak bahçedeki renk renk çiçekleri huşu dolu bir hazla seyrediyor; gözlerini sağda solda gezdiriyor, her baktığı yerde Allah’ın cemalinin bir yansısını fark eder gibi oluyor.”

Bir, İki, Üç… Türk Edebiyatına Dair BirkaçMetin adlı kitapta, “Bir Gün Tek Başına Romanının Başkişisi Kenan’ın Yalnızlığı” , “Kâmuran Şipal’in Romanlarında ve Hikâyelerinde Tradisyonalist Yapılanma” , “Oğuz Atay’ın Tehlikeli Oyunlar Adlı Romanında Parodi ve Pastiş Unsurlarının İzleri” ve “Distopik Dünyada Otoriter Tek Parti Yönetimi ve Yeni Dünya Düzeni” başlıklı çalışmalar yer almaktadır.