Anadolu Ağızlarında Eş Anlamlılık

Eş anlamlılık kavramı, anlam bilimciler arasında sürekli tartışılan ve bir türlü tam olarak sonuca bağlanamayan konulardan biridir. Bu tartışmalar daha çok dilde eş anlamlı dil unsurlarının varlığı, tanımlanması gibi konularda yapılmış ve bu doğrultuda çok farklı görüşler ortaya konulmuştur. Özellikle Lyons ve Palmer gibi araştırmacılar anlamca tamamen aynı olan ve her bağlamda birbirinin yerini tutabilen sözcüklerin bulunmadığını vurgulayarak eş anlamlılığı iki sözcük arasındaki “anlam benzerliği” olarak tanımlamışlardır. Bu görüş, araştırmacıların eş anlamlılık konusu üzerine olan ilgilerini arttırmış ve eş anlamlılık konusu üzerine özellikle son yıllarda hazırlanan çalışmaların ivme kazanmasına vesile olmuştur. Pek çok araştırmacı, bu anlam benzerliklerin derecelerini ortaya koyabilmek için eş anlamlılık sınıflandırmaları yapmıştır. Özellikle Lyons, Cruse, Murphy, Stanojevic ve Apresjan gibi araştırmacılar bu konuya açıklık getirebilmek için birçok çalışma yapmışlardır.
Bu çalışmada, Anadolu Ağızlarındaki eş anlamlı ve yakın anlamlı dil unsurları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü ve çeşitli ağız araştırmaları esas alınarak tematik başlıklara göre bir tarama yapılmış ve bunun sonucunda tespit edilen dil unsurları bölgesel eş anlamlılık, stilistik eş anlamlılık ve yakın eş anlamlılık türlerine göre incelenmiştir.