Ademoğlunun İlk Mezhebi

Cevdet Said`in, 1966`da kaleme aldığı Adlemoğlunun ilk Mezhebi kitabı şiddeti anlamaya dönük olarak biri minimalist diğeri de daha geniş ve kapsamlı ihlal ve ihmal olarak şiddet olmak üzere iki anlayışı bir arada sunmaktadır. Şiddetin bu iki hâli arasındaki geçişliliğin her zaman Ademoğulları örneği üzerinden ele alınmış olması onun meseleyi kökten kavrama isteğinin göstergesidir. Said`in İslâm ve şiddet konusunda söyledikleri 1960`lı yıllarda İslâmi hareketler içerisinde yaşanan ayrışmalardan ve silahlı mücadele doğrultusunda karar kılan oluşumlardan bağımsız olarak ele alınamaz. Bu yüzden ademdemoğlu`nun İlk Mezhebi bir haykırış olarak kaleme alınmıştır. Ona göre, gücün yanlış ya da orantısız kullanımından ziyade fiziksel zor içeren her eylem şiddettir. Müslümanların kuvvet ve şiddet yoluyla değişim gerçekleştirmelerinin yanlışlığını peygamberler tarihinden örneklerle açıklayan yazar mesele hakkında çağdaş İslâm düşünürlerinin görüşlerini de nakleder. İslami toplumun yapılanmasına veya ıslahına çalışanlarla, İslami ilkelere göre biçimlenen toplumu temsil eden siyasi otoritenin görevlerinin aynı olmadığını belirtmesi kaydedilmesi gereken bir ayrımdır. Cevdet Said`in konu üzerinde ısrarla durmuş olması hatta gelecek birkaç on yılda meselenin daha da önemli hâle geleceğini ifade etmiş olması seksenli, doksanlı ve iki binli yıllar dikkate alındığında öngörülü bir dikkatinin olduğunu söylemeyi mümkün kılmaktadır. Şiddetin ötesinde bir İslâmi imkânın var olduğunıı/oluşturulabileceğini savunan kitabın önemi her geçen gün daha da artmaktadır.